Szczawno-Zdrój: jak pospacerować po Salzbrunn? Mają pomysł (FOTO)

Tu mieszkał Paul Ritter

W piątek 18 czerwca miała miejsce inauguracja Ścieżki Historycznej Szczawna-Zdroju przed Sanatorium "Dąbrówka" przy ul. Wojska Polskiego 5. Teraz już wszyscy będą wiedzieć, czym był ten budynek przed wojną. A mieszkał tam jeden ze szczawieńskich VIP-ów.

- To piękny secesyjny budynek wybudowany w 1904 roku dla zaufanego pełnomocnika rodu Hochbergów, doktora Paula Rittera. To on reprezentował program socjalny księcia Jana Henryka XI na wystawie w St. Louis i on sprowadzał z Londynu zwłoki 2-tygodniowej córeczki księżnej Daisy von Pless. Willą cieszył się niestety krótko, bo zmarł w 1905 roku. Pani konserwator podpowiedziała nam, że właściwie całe Szczawno jest jednym wielkim zabytkiem. Chcemy stworzyć ścieżkę historyczną upamiętniającą dzieje jego budynków i rozpoczynamy właśnie od tego miejsca - mówi Mateusz Mykytyszyn, prezes Fundacji Księżnej Daisy von Pless, pomysłodawca nowej ścieżki.




Jak dodaje Mateusz Mykytyszyn, ma nadzieję, że jak najwięcej mieszkańców i użytkowników historycznych szczawieńskich nieruchomości zainteresuje się pomysłem i przyłączy się do inicjatywy. Dlatego na każdej z nowych tablic znajduje się adres, pod który wystarczy napisać do pomysłodawców ścieżki, a oni podpowiedzą, co robić dalej. Tablice są jednorodne stylistycznie, nie szpecą, zawierają zdjęcia i są mocowane do ogrodzenia specjalnym klejem, a koszt wykonania jednej przez specjalistę to około 250 zł - może być mniej, jeśli zamówień będzie więcej. I to wszystko.

A Paul Ritter był ważną postacią także w historii naszego miasta: PAUL RITTER WRÓCIŁ DO WAŁBRZYCHA - POMNIK ODNOWIONY (FOTO).



Quo vadis - polska oaza

- W innym takim zabytku mieszkam. Dementuję plotki, jakoby konserwator jakoś pomógł, naszą willę wyremontowaliśmy na własny koszt, a wtedy ludzie zaczęli nas pytać, co tam kiedyś było, więc zamiast odpowiadać wiele razy, woleliśmy napisać. A potem pojawił się pomysł, żeby napisać także na innych domach. Może zainspirujemy prywatnych właścicieli historycznych budynków. Taka ścieżka powstała wcześniej w Sokołowsku i tam cieszy się popularnością. Ludzie tego potrzebują, będzie tu można przeczytać, przemyśleć, popatrzeć - mówi Barbara Nowak-Obelinda, wojewódzka konserwator zabytków, również inicjatorka utworzenia ścieżki.



A budynek, o którym mowa, to polski akcent w przedwojennym Bad Salzbrunn. Wybudowana w 1910 roku willa, dziś przy Ofiar Katynia 6, a niegdyś przy ul. Kasztanowej, została nazwana "Quo Vadis" na cześć polskiego noblisty i jego powieści przez Polkę o nazwisku Chylewska, która w 1915 przeniosła tu swój pensjonat z ul. Spacerowej, a dokładniej z obiektu znanego dziś jako "Franciszek". W latach 20-tych naszych rodaków gościł w willi jej następca, Józef Odparlik. Przybywali tam też chętnie Żydzi z terenów Polski, dla których serwowano koszerne jedzenie.


Powstanie muzeum?

- A ja mam przyjemność pracować w zabytku zabytków, czyli w dawnym Grand Hotelu. Ta ścieżka to pierwsza inicjatywa organizowanego obecnie Muzeum Szczawna-Zdroju i lecznictwa uzdrowiskowego. Chcemy wszyscy zaangażować się w to, żeby ono powstało, być może w dawnej aptece na ul. Sienkiewicza. Jestem spoza Szczawna i byłem pewien, że istnieje tu już muzeum uzdrowiska - mówi dr Jacek Gąsiorowski, dyrektor d.s. medycznych Uzdrowiska Szczawno-Jedlina S.A.



Jak dodaje przedstawiciel spółki, kolejna, czwarta tablica pojawi się na sanatorium "Młynarz" przy ul. Wojska Polskiego 3, dawnym Dworze Elizy, jednym z najstarszych obiektów wciąż istniejących w Szczawnie-Zdroju, liczącym sobie blisko 200 lat.

- Szczawno ma wiele takich budynków. Nawet o bibliotece miejskiej, która znajduje się nieopodal willi Rittera, dałoby się sporo powiedzieć, bo choć została wybudowana w latach 70-tych XX wieku, na jej miejscu była wcześniej kaplica ewangelicka Szczawna. Jest już w mieście ścieżka edukacyjna, ale dotyczy dużych obiektów, a nasz pomysł ją uzupełnia. Fajnie byłoby, żeby mieszkańcom się to spodobało i tablice pojawiły się przy głównych traktach. W Sokołowsku to działa, okazało się dobrym pomysłem. Ludzie chętnie czytają tę tablicę, a na dawnej Kasztanowej tylko "Antonina" jest współczesnym obiektem - mówi Barbara Nowak-Obelinda.



Na ul. Ofiar Katynia znajdują się także sanatorium "Azalia", powstała na początku XX wieku jako Haus Hohenzollern, obecne przedszkole miejskie, a sto lat temu pensjonat Excelsior, czy Villa Hochberg pod numerem ósmym. Numer drugi to dawna Villa Kastanienallee, rezydencja pewnego architekta.



A nieopodal, przy Placu Wolności 2, trzecia z tablic pojawiła się na ogrodzeniu dawnej Villi Abendfrieden "Wieczorny pokój" z 1913 roku, po wojnie znanej jako kawiarnia "Jadzia". Tu z kolei był pensjonat dla chrześcijan, prowadzony przez dwie niezamężne siostry. W budynku zachowało się wiele powojennych elementów architektonicznych, takich jak stolarka okienna.



Ścieżka Historyczna Szczawna-Zdroju jest wspólnym projektem fundacji Księżnej Daisy von Pless oraz Muzeum Szczawna-Zdroju i lecznictwa uzdrowiskowego (w organizacji). Mamy nadzieję, że się spodoba - Szczawno-Zdrój jest wpisane do rejestru zabytków jako historyczne założenie urbanistyczne, a wiele pensjonatów i willi, między innymi "Dąbrówka", zostało wpisanych do rejestru Narodowego Instytutu Dziedzictwa.

Jak zachęca konserwator, do 5 lipca można wziąć udział w konkursie "Nasz zabytek" dla mieszkańców Dolnego Śląska (osób fizycznych), organizowanym przez fundację Most the Most. Zwycięski projekt może uzyskać dotację o wysokości miliona złotych, za które będzie można uratować wybrany zabytek, aby mógł służyć lokalnej społeczności.


O historii Szczawna-Zdroju i jego obiektów pisaliśmy:
SZCZAWNO-ZDRÓJ: NOWA LODZIARNIA W HISTORYCZNYM MIEJSCU (FOTO)
SZCZAWNO-ZDRÓJ: DOM TURYSTY JAKO MUZEUM MINERAŁÓW (FOTO)
SZCZAWNO-ZDRÓJ: KTO PODZIWIAŁ UROKI PARKU ZDROJOWEGO? (FOTO)
SZCZAWNO-ZDRÓJ: FONTANNA W ALEI RÓŻANECZNIKÓW ZNÓW DZIAŁA (FILM)
SZCZAWNO-ZDRÓJ: REMONT MAŁEGO OBIEKTU W PARKU ZDROJOWYM (FOTO)
SZCZAWNO-ZDRÓJ: TO TUTAJ DWIE KSIĘŻNICZKI WYPIŁY HERBATĘ (FOTO)
SZCZAWNO-ZDRÓJ: WSZYSTKIE TABLICE, POMNIKI I RZEŹBY W JEDNYM
RZEŹBA PSA W SZCZAWNIE-ZDROJU ODNOWIONA (FOTO)
UZDROWISKOWE PARKI: SZCZAWNO-ZDRÓJ I JEDLINA-ZDRÓJ
SZCZAWNO - SALZBRUNN: NIEZWYKŁY BASEN I TAJEMNICZE OBIEKTY (FOTO)

SZCZAWNO-ZDRÓJ: WERNISAŻ W PIĘKNYCH WNĘTRZACH PIJALNI (FOTO)
SZCZAWNO-ZDRÓJ: BĘDZIE PODZIEMNA TRASA POD UZDROWISKIEM? (FOTO)