Szczawno-Zdrój: kto podziwiał uroki Parku Zdrojowego? (FOTO)

Park Zdrojowy i jego uroki, jesienne i nie tylko, podziwiały tysiące kuracjuszy Bad Salzbrunn, jednego z najsłynniejszych przecież uzdrowisk Europy Środkowej. Ci, którzy zjawili się tu poczynając od pierwszych dekad XIX wieku, na pewno przeszli ścieżkami znajdującymi się w miejscu tych, którymi my dziś możemy chodzić, podziwiając różaneczniki czy amfiteatr. Można się zastanowić, czy podobało im się tak, jak nam - i puścić wodze fantazji odnośnie tego, co tam robili. I robiły, bo na liście sporo jest dam.

Zbyt chory, aby spacerować po parku, był generał Józef Benedykt Łączyński, który zmarł podczas kuracji w szczawieńskim uzdrowisku 7 sierpnia 1820 roku: DZIŚ ROCZNICA ŚMIERCI GENERAŁA ŁĄCZYŃSKIEGO - GRÓB JEST U NAS, WAŁBRZYCH - 200 LAT: GRÓB GENERAŁA ŁĄCZYŃSKIEGO ODNOWIONY (FOTO).



Za to wszelkimi urokami parku i całego uzdrowiska zachwycała się księżna Luiza Radziwiłłowa, małżonka Antoniego, która zjechała tu z rodziną w 1820 roku - zostawiła nawet pochwalny list, ale do historii przeszła ich córka Eliza Radziwiłłówna, Anioł z Ciszycy - to w alejach parkowych i w pięknym otoczeniu zamku Książ rozkwitała jej zakończona dramatem miłość do Wilhelma I Hohenzollerna, przyszłego cesarza Niemiec: ZAMEK KSIĄŻ: CO MA WSPÓLNEGO Z ROMANSEM GOEBBELSA?, ZAKAZANY ROMANS W KSIĄŻU. ŚLADAMI HISTORII.

Latem 1828 roku po niewielkim jeszcze Parku Zdrojowym spacerowała zapewne szukając ochłody Barbara z Chłapowskich Dąbrowska, żona generała uwiecznionego w Hymnie Polski, która sama również tam się prawdopodobnie znalazła - SZCZAWNO-ZDRÓJ: OBELISK KU CZCI BASI Z MAZURKA DĄBROWSKIEGO (FOTO).



Po zakamarkach Parku Zdrojowego zapewne chętnie włóczyliby się Zygmunt Krasiński i Joanna Bobrowa dłużej niż od 21 maja do 2 czerwca 1838 roku, ale życie poszło w inną stronę: SZCZAWNO-ZDRÓJ: ZAKOCHANY ZYGMUNT KRASIŃSKI W UZDROWISKU.

Dwie księżniczki, Charlotta (znana jako caryca Aleksandra Fiodorowna) wraz z Elżbietą Pruską, spacerowały po Parku Zdrojowym nie jesienią, ale 8 czerwca 1838 roku - SZCZAWNO-ZDRÓJ: TO TUTAJ DWIE KSIĘŻNICZKI WYPIŁY HERBATĘ (FOTO). Możemy i dziś iść ich śladem i znaleźć pozostałości Pawilonu Księżniczek.



Park Zdrojowy rozbrzmiewał piękną muzyką, kiedy pierwszy koncert przy otwartych zapewne oknach dawał w Białej Sali maestro Henryk Wieniawski 16 sierpnia 1855. Był tu wtedy 6 tygodni, a potem zawitał do Szczawna na dwa miesiące od 8 lipca 1857 roku i zapewne spacerował ścieżkami parku czarując damy wiele razy: NA KURACJI ŁAMALI SERCA I DOSTARCZALI MUZYCZNYCH ATRAKCJI (FOTO).



Narcyza Żmichowska do Szczawna-Zdroju przyjechała w 1859 roku (niestety nie znamy dokładniejszych dat), a jako czynny spiskowiec na pewno mogła wykorzystać dobrze potencjał kameralności do dziś obecny w Parku Zdrojowym, skoro planowano wybuch kolejnego powstania w Polsce: SZCZAWNO-ZDRÓJ: TU KONSPIROWAŁA PIERWSZA POLSKA FEMINISTKA (FOTO). Ciekawostką jest to, że jej lekarz zabronił jej używania szczawieńskich wód - ale za to bardzo zainteresowała się serwatką. (Alfons Szyperski „Polacy w dawnym Szczawnie i Starym Zdroju”,  Szczawno-Zdrój 1974).



Przyszły noblista Gerhart Hauptmann jako chłopiec chętnie bawił się w Parku Zdrojowym w latach 60-tych i 70-tych XIX wieku, mieszkając o dwa kroki od niego, i choć z jego pamiętników wiemy, co robił tam wiosną, jesienią też na pewno często go przemierzał: SZCZAWNO-ZDRÓJ: WZGÓRZE WILHELMA I JEGO TAJEMNICE (ARCHIWALNE ZDJĘCIA).

Po parku spacerował nie jesienią, lecz wiosną i latem Karol May, twórca takich bohaterów jak Winnetou czy Old Shatterhand - przebywał tu na kuracji od 22 maja do 3 lipca 1907 roku (SZCZAWNO-ZDRÓJ: INDIAŃSKI OBÓZ, WINNETOU I KAROL MAY (FOTO)).



W Parku Zdrojowym mogły też powstawać jakieś nowe wyrazy lub systemy języka esperanto podczas przechadzek dr Ludwika Zamenhofa, twórcy tego języka i kandydata do Nagrody Nobla. Upamiętnienie jego wizyty w 1902 roku znajdujemy w innym miejscu: PARK SZWEDZKI: ODPOCZYNEK WŚRÓD ZIELENI W CENTRUM UZDROWISKA [FOTO].

A to inni poza wymienionymi wyżej znani Polacy, którzy znaleźli się w Szczawnie-Zdroju przed 1901 rokiem - według tablicy zamieszczonej w Zakładzie Przyrodoleczniczym (mamy tu niezgodność z tablicą dotyczącą Ludwika Zamenhofa w Parku Szwedzkim):



Pisaliśmy o niektórych z nich także tu: POLSCY PATRIOCI W UZDROWISKACH STARY ZDRÓJ I SZCZAWNO-ZDRÓJ. W Szczawnie-Zdroju przebywało na leczeniu w XIX wieku 32 Polaków zasłużonych dla naszej kultury i nauki. A w XX wieku uzdrowisko odwiedzili także Jan Brzechwa i Jarosław Iwaszkiewicz oraz kardynał Adam Stefan Sapieha.

Inni najbardziej znani kuracjusze uzdrowiska to między innymi: Agostino Casaroli - kardynał, Winston Churchill - premier Wielkiej Brytanii, Konstantyn I – król Grecji, Wilhelm II Hohenzollern – cesarz Niemiec, Mikołaj I – car Rosji, Iwan Turgieniew - rosyjski pisarz.

W drugiej połowie XIX wieku zmieniła się aranżacja głównego ciągu promenadowego. Szeroki pasaż spacerowy położony przed teatrem i domem zdrojowym przedzielony został pośrodku prostą aleją. W miejscu gdzie hala spacerowa łączy się z domem zdrojowym usytuowano drewnianą muszlę koncertową. W ciągu drugiej połowy XIX wieku powierzchnia parku uległa powiększeniu zajmując pod koniec stulecia ok. 130 ha. Krajobrazowo-naturalistyczny charakter zakładanych wówczas parków wymusił pełne wykorzystanie zastanych warunków terenowych. Stąd adaptacja wzgórza Gedymina. Wpłynęło to na małą ilość otwartych polan, powstała natomiast gęsta sieć dróg spacerowych powiązanych z leśnymi duktami. Początek XX wieku przyniósł dalsze przeobrażenia Parku Zdrojowego. Pojawił się ogród różany, a także budowle pełniące utylitarną funkcję (Mały i Duży Zakład Zdrojowy, Nowa Inhalatornia).

Wśród licznych dróg spacerowych szczególnie dobrze zachowana jest aleja rododendronów. Droga ta stanowi dziś główny trakt spacerowy. Z dawnego wyposażenia parku przetrwała do naszych czasów wieża Anny, amfiteatr, pawilon widokowy oraz pomnik psa ks. Jerzego II Brzeskiego. Według inwentaryzacji dendrologicznej na terenie Parku Zdrojowego oznaczono 38 gatunków i odmian drzew i krzewów iglastych oraz 89 gatunków i odmian drzew i krzewów liściastych. Rośnie tu cały szereg gatunków i odmian rzadko spotykanych nawet w ogrodach botanicznych. Wartość drzewostanu pomnażana jest nie tylko samą liczbą okazów rzadko spotykanych, ale również poważnym wiekiem drzew oraz sposobem ich wkomponowania w krajobraz. (http://www.parki.org.pl).

Do tego teraz można zbierać kasztany jadalne. I co, chyba przekonaliśmy do jesiennych odwiedzin?