Góry Sowie: Kalenica - góra inna niż wszystkie (FOTO)

Ten, kto zna Wielką i Małą Sowę, nie zna jeszcze Gór Sowich. Kalenica, trzecia co do wielkości po tamtych (964 m n.p.m.), to zupełnie inny świat. Po drodze z Wielkiej Sowy idzie się tu czerwonym i żółtym szlakiem przez wzruszający las, który składa się z samych żywych świerków - albo ogromnych, albo zielonej młodzieży, albo bardzo małych. Podczas, gdy u nas: WAŁBRZYCH I REGION: NASZE LASY UMIERAJĄ NA NASZYCH OCZACH (FOTO). Są też jednak duże partie z samym młodnikiem. A na wierzchołku Kalenicy okazuje się, że próżno tu szukać zwartego lasu niemal czarnych świerków znanych z tylu innych podwałbrzyskich szczytów. Wchodzimy w magiczny rezerwat "Bukowa Kalenica", który wygląda jak połączenie parku czy nawet ogrodu ze scenerią baśni o elfach, krasnoludkach i tańcach rusałek.



Park na szczycie

Rezerwat położony jest w granicach obszaru Natura 2000 Góry Bardzkie oraz Parku Krajobrazowego Gór Sowich, ok. 2,8 km na północny wschód od centrum miejscowości Jugów. Rozciąga się na długości ok. 1,2 km, po północnej stronie grzbietu głównego, i obejmuje szczyty Kalenicy i Słonecznej. Znajduje się na wysokości 800–960 m n.p.m., jest to najwyżej położona partia lasów bukowych w Górach Sowich. Na terenie rezerwatu rośnie pierwotny skarłowaciały las bukowy dolnego regla z zespołem kwaśnej buczyny górskiej. To znaczy, że na szczycie rosną buki, które "ze względu na skalne podłoże, wykształciły skarłowaciałe formy, przemieszane z płożącymi się świerkami, w dolnych partiach rezerwatu rosną buki wraz z jaworami przemieszane ze świerkiem i tworzą piękny starodrzew" (Wikipedia).



Rezerwat przyrody Bukowa Kalenica został utworzony 21 kwietnia 1962 r. Obejmuje las oraz grunty leśne o łącznej powierzchni 28,78 ha, utworzono go dla ochrony wielu rzadkich gatunków roślin chronionych oraz naturalnych zbiorowisk leśnych, głównie dla ochrony ścisłej stanowisk wawrzynka wilczełyko, lilii złotogłów oraz ciemiężycy zielonej. Ochroną częściową objęte są stanowiska kopytnika pospolitego i marzanki wonnej (Wikipedia). Na terenie rezerwatu stwierdzono występowanie 85 gatunków roślin wyższych (paprotników, nago- i okrytozalążkowych) oraz 31 gatunków mszaków (wątrobowców i mchów) (Lasy Państwowe).



Buki ze względu na surowy klimat (ostre zimy, charakterystyczne dla Gór Sowich i porywiste wiatry) a także ubogie i skalne podłoże przybrały skarłowaciałe formy o poskręcanych i powyginanych konarach, czasem wręcz pokładających się po ziemi, stanowiąc bardzo efektowny widok. Drzewa o takim pokroju występują głównie w szczytowych i podszczytowych partiach. Im niżej, tym drzewa nabierają kształtów coraz bardziej przypominających typowy pokrój buków o prostych i długich pniach oraz rozwiniętej koronie. Przeciętny wiek tutejszych drzew określono na 138 lat, przy czym wiek najdorodniejszych buków szacuje się nawet na 150 lat (Bukowa Kalenica - przyrodniczo.pl).



Skały Słoneczne i Dzikie

Szczyty zbudowane są z prekambryjskich gnejsów i migmatytów, a miejscami pokryte rumowiskami skalnymi, tworząc efektowne twory, często posiadające własne nazwy. Z bardziej efektownych można wymienić Dzikie Skały, będące grupą 6-7 metrowej wysokości skał gnejsowych, znajdujących się w zachodniej części rezerwatu na stokach Kalenicy. Składają się one z dwóch dużych tworów skalnych otoczonych kilkunastoma mniejszymi skałkami. Najbardziej rozpoznawalne skały na Kalenicy, tzw. Dzikie Skały oraz Słoneczne Skały na Słonecznej, leżą już poza obrębem rezerwatu, który wbrew pozorom nie obejmuje szczytowych partii gór, a więc także owych grup skalnych i wieży widokowej.



Słoneczne Skały zlokalizowane są na głównym grzbiecie, około 100-250 m na północny-zachód od szczytu Kalenicy w oddziałach leśnych 37c, 38c nadleśnictwa Jugów oraz 269c nadleśnictwa Świdnica. Stanowią grupę kilkunastu mniejszych i kilku większych skał gnejsowych tworzących wychodnię z poszarpanych i nieregularnych bloków skalnych o ciosanych bokach. U ich podstawy pojawia się niewielkie blokowisko kamieni. Obecnie postuluje się o utworzenie zespołu przyrodniczo-krajobrazowego na tym terenie o powierzchni 1,01 ha. Zlokalizowane na drugim szczycie Dzikie Skały stanowią grupę gnejsowych skał położonych po szczytem Kalenicy na wysokości ok. 950-960 m n.p.m. Składają się one z 2 większych tworów o wysokościach 6-7 m i kilkunastu mniejszych. Dawniej był to punkt widokowy, oo którego istnieniu świadczą resztki po metalowych klamrach i pozostałościach poręczy. Obecnie przysłonięty przez drzewa (Przyrodniczo.pl). Gospodarzem jest tu Piotr.




Kalenica spod Chełmca

Wałbrzyszanom na Kalenicę najłatwiej dostać się autem, z Przełęczy Jugowskiej, choć tamtejsze parkingi w weekendy na pewno bywają zatłoczone. Stamtąd wchodzi się na szczyt w ciągu mniej niż 2 godzin. Ale niezmotoryzowani mogą odbyć piękną wyprawę z Rzeczki (pętla linii nr 5) przez Sokolec (tu zresztą też można zostawić pojazd), obok schronisk "Orzeł" i "Sowa", potem przez Kozie Siodło, gdzie można zejść ze szlaku czerwonego na żółty, żeby zobaczyć Dzierżoniów, Świdnicę i Ślężę, i Kalenicę też, z platformy widokowej. Potem tylko przeskok przez Przełęcz Jugowską, wizyta w legendarnym schronisku "Zygmuntówka" (można pominąć, jeśli mało czasu) i przed nami Słoneczna, a potem Kalenica. Całość wolnym spacerem to około 3,5 - 4 godziny.



Powrót dla niezmotoryzowanych wałbrzyszan - najłatwiej zejść żółtym szlakiem przez Bielawską Polankę i Jugów do stacji kolejowej Nowa Ruda Zdrojowisko, zajmie to około 2 godzin (uwaga, na ostatnim odcinku kilkuset metrów od wiaduktu szlak trochę się wygłupia, co może być brzemienne w skutki, jeśli biegniemy na pociąg).




Góra dachu, wieży i krowy

Polska nazwa Kalenicy oznacza krawędź dachu utworzoną na przecięciu połaci dachowych i rzeczywiście góra wygląda jak długi dach, zwłaszcza od strony Nowej Rudy. Niemiecka nazwa była dużo bardziej prozaiczna - Kuhberg, czyli Krowia Góra.



Na szczycie znajduje się 20-metrowa stalowa wieża widokowa, dzięki której można podziwiać panoramę Bielawy, Dzierżoniowa, Nowej Rudy, Jugowa i okolic oraz łańcuchy Gór Kamiennych, Bystrzyckich, Orlickich, Masywu Śnieżnika, Złotych, Bardzkich, Karkonoszy, a nawet Jeseników. Konstrukcja została wykonana w Bielawie w 1932 roku, a na wierzchołku zamontowana w 1933 roku. Budowę wieży sfinansowało Eulengebirgsverein (Towarzystwo Sowiogórskie) i nazwało na cześć marszałka Hindenburga – Hindenburgturm (Wikipedia). Po wybudowaniu wieży zmieniono nazwę szczytu na Turnberg lub Turmberg (Góra Wieża) – nazwę tę można spotkać na przedwojennych mapach i w opracowaniach. Podczas bardzo silnego wiatru wiekowa stalowa konstrukcja wydaje charakterystyczne dźwięki, niczym wchodzący do portu okręt, ale stoi.



W latach 60. XX wieku na szczycie Kalenicy, obok wieży widokowej, nad naziemnym punktem geodezyjnym znajdowała się jeszcze wysoka trójsłupowa drewniana wieża triangulacyjna.

Trasa z Wielkiej Sowy jest łatwa, nie ma wielu ostrych podejść, prowadzi częściowo przez szlaki narciarskie w okolicy Przełęczy Jugowskiej. Trochę trudniej byłoby odwrotnie - idąc ze Zdrojowiska trzeba się wspinać. A turystów zdecydowanie mniej niż na pobliskiej Wielkiej Sowie. Kalenica i Słoneczna widziane z oddali tworzą parę, którą niewprawne oko może pomylić z Wielką i Małą Sową - na nich czasami nie widać wieży.



Już za kilka tygodni, kiedy liście buków zaczną się przebarwiać na złoto i czerwono, Kalenica i Słoneczna staną się jeszcze bardziej magiczne.


Do tej pory opisaliśmy:

Góry Wałbrzyskie:

Borowa:
GÓRA BOROWA: WARTO ODWIEDZIĆ WIEŻĘ, BĘDĄ TU NOWE SZLAKI (FOTO)
WIEŻA BOROWA - SĄ NOWE SZLAKI I JEST NAGRODA! (FOTO)

Niedźwiadki:
NIEDŹWIADKI MAJĄ SWOJEGO DUCHA (FOTO)

Chełmiec:
WAŁBRZYCH - CHEŁMIEC: POPOŁUDNIE Z WIELKĄ GÓRĄ (FOTO)
CHEŁMIEC - SIEDZIBA WIEDŹMY TOBMETZEN (FOTO)
CHEŁMIEC WIEŻA WIDOKOWA: RUSZA REMONT, CO SIĘ ZMIENI? (FOTO)

Mniszek:
BOGUSZÓW-GORCE: MNISZEK - NA TEJ GÓRZE NIC NIE JEST OCZYWISTE (FOTO)

Trójgarb:
WIEŻA NA TRÓJGARBIE: TEN WIDOK WBIJA W PODŁOGĘ [FOTO]
WIEŻA NA TRÓJGARBIE - NADESZŁA DŁUGO OCZEKIWANA CHWILA
WIEŻA NA TRÓJGARBIE: TE JESIENNE PRZESTRZENIE BĘDĄ SIĘ ŚNIĆ (FOTO)

Jagodnik:
MASYW TRÓJGARBU: JAGODNIK - FANTASTYCZNE RUINY ZAMKU (FOTO)

Węgielnik:
TAK WIDAĆ WAŁBRZYCH I CHEŁMIEC Z... ANIELSKIEJ GÓRY (FOTO)

Jałowiec:
PLATFORMA WIDOKOWA NA JAŁOWCU: WARTO ZOBACZYĆ I BLISKO (FOTO)

Barbarka:
GÓRA BARBARKA I JEJ TRZY SEKRETY (FOTO)

Wzgórze Gedymina:
CO TO ZA RUINA NA WZGÓRZU GEDYMINA? [FOTO]


Góry Kamienne:

Lesista Wielka:
LESISTA WIELKA: WIELKA, LESISTA I Z NIEZWYKŁYMI WIDOKAMI (FOTO)
LESISTA WIELKA - GÓRA, KTÓRA GWIŻDŻE, BUCZY I PARUJE (FOTO)

Suchawa:
SUCHAWA - ŚWIAT Z TRACHITOWEJ GÓRY (ZDJĘCIA)

Waligóra:
KSIĘŻNA DAISY: PROJEKT HEIDELBERG: DZIKA GÓRSKA REZYDENCJA

Stożek Wielki:
PLATFORMA NA STOŻKU WIELKIM - CZY JEST JAKAŚ NADZIEJA? (FOTO)

Ruprechticki Spiczak:
RUPRECHTICKI SZPICZAK - WIDOKU Z TEJ WIEŻY NIE ZAPOMNICIE! (FOTO)

Dzikowiec:
DZIKOWIEC ZACHĘCA PANORAMĄ Z WIEŻY WIDOKOWEJ (FOTO)
DZIKOWIEC - WYJĄTKOWE JESIENNE WIDOKI [FOTO]
GÓRA DZIKOWIEC - MIEJSCE AKTYWNEGO WYPOCZYNKU W REGIONIE

Gomólnik Mały:
GOMÓLNIK MAŁY: Z DZIKIEJ GÓRY BEZ SZLAKÓW ŚWIETNY WIDOK (FOTO)

Góry Sowie:

Wielka Sowa:
WIELKA SOWA - W NASZYM REGIONIE WYŻEJ SIĘ NIE DA [FOTO]


Masyw Ślęży:
ŚLĘŻA: GÓRA TAJEMNIC, PIORUNÓW, ZAMKU, KOŚCIOŁA, NIEDŹWIEDZIA I... (FOTO)


Tekst i foto: Magdalena Sakowska