Biały Kamień: historia basenu, stadionu i hali (ARCHIWALNE ZDJĘCIA)

Autor artykułu „Hala sportowa potrzebą chwili” opublikowanego 17 listopada 1955 roku w Trybunie Wałbrzyskiej przy tej okazji postanowił zrobić rajd (jak to nazwał) po ówczesnych halach sportowych Wałbrzycha. Na pierwszy ogień poszła sala w hotelu robotniczym kopalni Mieszko przy ul. Niepodległości. Według redaktora sala ta bardziej przypominała lokum na kino względnie teatr i z pewnością właśnie w tym celu została zbudowana. „O tym, że zmieniła ona swoje przeznaczenie, świadczą umieszczone na ścianach tablice do koszykówki i kredą wyrysowane linie boisk do siatkówki i koszykówki. Rozmiary boiska są za małe. Na większe brak miejsca. W sali ćwiczą sporadycznie zawodnicy koła sportowego. Sala, jako obiekt sportowy z prawdziwego zdarzenia odpada kompletnie. Jest za szczupła i nie spełnia warunków jeśli chodzi o jej budowę”.

Inna sala gimnastyczna mieściła się na drugim końcu miasta, w Technikum Budowy Maszyn. Redaktor podkreślał, że była czysta, zaopatrzona w sprzęt gimnastyczny, niedaleko znajdowało się boisko do koszykówki. Niestety była mniejsza niż sala kopalni Mieszko i ze względu na wielkość nie nadawała się do rozgrywek mistrzowskich. Inne odwiedzone przez dziennikarza sale również były zbyt małe, a dodatkowo znajdowały się na terenie szkół, przez co były niedostępne dla sportowców zrzeszonych.

Pozostała ostatnia hala ZS Górnik przy ul. Masarskiej, „mekka” wałbrzyskich sportowców-wyczynowców w okresie zimowym. Według rozkładu zajęć z listopada 1955 roku wówczas ćwiczyli w niej lekkoatleci, koszykarze, siatkarze, piłkarze młodzieżowej szkółki piłkarskiej, bokserzy, kolarze, siatkarki i koszykarki (każda z sekcji – dwa dni w tygodniu). Podkreślić trzeba, że były to sekcje wyczynowe, biorące udział w mistrzostwach więc uczestnictwo w treningach przez dwa dni w tygodniu było niewystarczające. Redaktor wysnuł wniosek, że zimą w Wałbrzychu zamiera sport masowy, ponieważ brakuje odpowiedniej hali. „Górnicy naszych kopalń pozbawieni są możliwości uprawiania sportu. Liczne rzesze młodzieży szukając rozrywki po pracy znajdują ją niejednokrotnie w restauracjach, w formie dla niej absolutnie niepożądanej”. W tym stanie rzeczy inicjatywa kopalni Thorez wydawała się niezwykle cenna.

Pięć lat później kopalnia Thorez poinformowała, że zamierza wybudować nowy ośrodek sportowy, na który składać się będą: odkryta pływalnia o wymiarach 25 x 50 metrów, kryta hala sportowa z szatniami, natryskami i salą klubową, boiska do gry w piłkę nożną, siatkówkę i koszykówkę, dwa korty tenisowe, bieżnia lekkoatletyczna, rzutnia kulą, skocznia w dal i wzwyż oraz boisko rezerwowe. Uff! Inwestycja z wielkim rozmachem. Na miejsce tego ośrodka o powierzchni 5,8 ha wybrano teren przy ul. Ratuszowej i Piasta na Białym Kamieniu. Spycharki rozpoczęły niwelowanie terenu jeszcze w 1960 roku. Założono, że ośrodek zostanie wybudowany głównie systemem gospodarczym, częściowo w ramach czynów społecznych, a tylko niektóre bardziej zaawansowane prace budowlane zostaną powierzone firmom z odpowiednim doświadczeniem.

Rozpoczęto budowę, ale śledząc artykuły prasowe nie można oprzeć się wrażeniu, że się trochę ślimaczyła. Na przykład w 1962 roku trwały jeszcze prace przy formowaniu czaszy stadionu. W sierpniu 1963 roku uformowany był wał ziemny, na którym miały powstać trybuny. Trwały wówczas prace przy budowie parkingu samochodowego przy ośrodku. W maju 1966 roku redaktor Trybuny Wałbrzyskiej pisał: „Od ubiegłego roku, kiedy fotografowaliśmy stadion, pojawiło się tu wiele nowego: gotów jest pawilon sportowy, wybudowano ogrodzenie wewnętrzne, klamra ławek niemal zupełnie zamknęła arenę”. Ale w powijakach była jeszcze budowa sali gimnastycznej, a także wspomnianego parkingu na 400 pojazdów. Opóźnienia w budowie sali sportowej spowodowane były zakwestionowaniem przez nadzór budowlany strunobetonowej konstrukcji dachu. Konieczne było naniesienie poprawek w dokumentacji, brakowało form na płyty do pokrycia dachu. Planowano, że do zimy 1966 roku sala będzie gotowa w stanie surowym i będzie można przystąpić do prac wykończeniowych wewnątrz obiektu.

W tym czasie kryta pływalnia była jeszcze na deskach kreślarskich biura architektonicznego, które przekładało termin oddania projektu. Były również małe problemy z pozyskaniem żużlu wielkopiecowego, będącego częścią składową powierzchniowej warstwy bieżni. Podjęto natomiast decyzję, że ten wielki kombinat sportowy otrzyma dodatkowy obiekt – sztuczne odkryte lodowisko z trybunami na 3 tys. miejsc siedzących oraz pawilonem, usytuowane naprzeciw stadionu, przed główną bramą. Poza okresem zimowym lodowisko miało funkcjonować jako kort tenisowy o betonowej nawierzchni. Prace miały się rozpocząć latem 1967 roku.

Pierwszy mecz na stadionie, jeszcze przed jego oficjalnym otwarciem, rozegrano 29 maja 1966 roku (piłkarze Thoreza grali ze Startem Łódź). Sprzeciwiało się temu kierownictwo budowy, obawiając się wpuszczenia piłkarzy i kibiców na jeszcze nieukończony obiekt. Ale ponieważ stare boisko po ulewnych deszczach było w tak opłakanym stanie, że nie nadawało się do przeprowadzenia ligowych rozgrywek, nie było wyjścia.

W niedzielę 24 lipca 1966 roku otwarto nowy stadion Klubu Sportowego Górnik Thorez. Obiekt otrzymał nazwę Tysiąclecia. Jak wyglądał przebieg uroczystości? Barwna kolumna sportowców wyruszyła ze starego boiska KS Thorez (przy ul. Dąbrowskiego) i maszerując ulicami Białego Kamienia weszła na teren nowego obiektu. Wstęgę przeciął Jan Rutkowski, wiceprzewodniczący GKKFiT. Później dyrektor kopalni Józef Osmęda przywitał gości. Następnie Jan Rutkowski pogratulował działaczom i zawodnikom wspaniałego obiektu oraz życzył im wielu sukcesów na niwie sportowej. Chwilę potem ośmiu popularnych sportowców Thoreza wciągnęło na metalowe, wysokie maszty dwie flagi: narodową i górniczą. Przy dźwiękach marsza różni sportowcy tworząc długą kolumnę przemaszerowali wzdłuż trybun stadionu, otrzymując od publiczności serdeczne brawa.

W kolejnych latach Stadion Tysiąclecia był świadkiem wielu imprez. Na przykład w czerwcu 1969 roku odbył się na nim miting lekkoatletyczny o „Złote Lampki Górnicze”, na który przybyło wiele sław, m.in. Kubańczycy (Miguelina Cobián Hechavarría, Hermes Ramírez, Pablo Montes), Kenijczycy z doskonałym Charlsem Asati (zdobył nagrodę Trybuny Wałbrzyskiej za najlepszy wynik na 400 metrów – 45,8 sekundy), a także czołowi lekkoatleci Polski (Daniela Jaworska, Stanisław Grędziński, Adam Adamek). W dniu 11 sierpnia 1968 roku na stadionie miała miejsce inauguracja ligowego sezonu 1968/69, w trakcie której piłkarze Zagłębia Wałbrzych zadebiutowali w rozgrywkach polskiej ekstraklasy. Rozegrano wówczas mecz z Legią Warszawa, który oglądało ok. 25 tysięcy widzów. Niestety gospodarze przegrali 1:3. W maju 1969 roku bieżnię stadionu wykorzystano w jednym z etapów Wyścigu Pokoju, który wygrał Dieter Mickein z NRD. A w maju 1985 roku na stadionie miała miejsce impreza „Barwy przyjaźni”, w czasie której żołnierze „bratniej armii” urządzili pokaz z saperkami i karabinami.

Gdy w lipcu 1966 roku uroczyście otwierano Stadion Tysiąclecia, jak już wspomniałem, trwały jeszcze prace przy budowie innych obiektów wchodzących w skład ośrodka. Kryty basen o długości 25 metrów (jak pamiętacie, w pierwszych planach zakładano, że będzie to pływalnia odkryta 25x50) oddano do użytku dopiero w 1973 roku (a z lodowiska zrezygnowano w ogóle).

Przez wiele lat od uruchomienia ośrodka był to jedyny tak duży basen w Wałbrzychu. Co prawda równocześnie, przez jakiś czas, funkcjonował jeszcze zakład kąpielowy przy ul. Małej, niestety niewielkie wymiary jego niecki basenowej (15,50 x 8,60 m wg projektu rozbudowy sprzed 1945 r.) sprawiały, że służył on raczej do rekreacji niż pływania sportowego. Kolejne duże baseny (przyszkolne) powstały w Wałbrzychu wiele lat później (pod koniec lat 70. i w latach 80. ubiegłego wieku) przy ul. Ogrodowej, Sokołowskiego i Grodzkiej.
W 1992 roku właścicielem ośrodka sportowo-rekreacyjnego na Białym Kamieniu zostały Wałbrzyskie Kopalnie Węgla Kamiennego.

W marcu 2009 roku rozpoczęto rozbiórkę obiektów ośrodka (z wyjątkiem stadionu), by w jego miejscu wybudować Aqua-Zdrój. Kamień węgielny pod budowę kompleksu wmurowano w 2010 roku. Inwestycję planowano zakończyć dwa lata później, ale z powodu problemów wykonawców obiekt otwarto dopiero 23 czerwca 2013 roku.

Z pierwotnej pojemności widowni stadionu (20 tys. miejsc siedzących i 5 tys. miejsc stojących) obecnie zostało 3,5 tys. miejsc siedzących na odrestaurowanych w XXI wieku trybunach (zachodniej i wschodniej).


Opr. Piotr Frąszczak
Fot. użyczone (Kronika Związku Zawodowego Pracowników KWK Thorez ze zbiorów Starej Kopalni

Bibliografia:

1) Trybuna Wałbrzyska z 17.11.1955, 19.05.1966, 28.07.1966, 06.01.1970
2) Niemierka K., 60 lat sportu wałbrzyskiego, PWSZ AS, Wałbrzych, 2006
3) www.polska-org.pl (dostęp 27.04.2021)
4) www.pl.wikipedia.org (dostęp 27.04.2021)
5) www.stadiony.net (dostęp 27.04.2021)
6) www.90minut.pl (dostęp 27.04.2021)


Lata 80. ubiegłego wieku. Ośrodek Sportowy Kopalni Thorez przy ul. Ratuszowej na Białym Kamieniu

Spartakiada zakładowa – zawody pływackie na krytym basenie przy ul. Ratuszowej. Na zdjęciu start na dystansie 50 m stylem dowolnym

WAŁBRZYCH: LATO W PEŁNI - HYC DO BASENU (ARCHIWALNE ZDJĘCIA)