Wałbrzych - kim była zapomniana Dorothea von Treutler? (FOTO)

Dama ta była malarką wywodzącą się z zasłużonej rodziny wałbrzyskich przemysłowców i polityków. Z okazji 75. urodzin obszerny artykuł w „Schlesischer Bergland-Kalender” w 1938 roku poświęcił jej inny wałbrzyski malarz Rudolf Kraft, który odwiedził artystkę. Jak pisze „choć obecnie przez chorobę przykutą do łóżka, to z niezmierną świeżością i naturalnością opowiadającą o swoim arcyciekawym życiu w jej rodowej posiadłości”.

Dorothea von Treutler urodziła się w 1863 roku w posiadłości rodzinnej Neulässig (dzisiejszy Nowy Lesieniec). Już jako młoda dziewczyna przekonana była o chęci poświęcenia się sztuce. Jej ojciec, radca sądowy w Wałbrzychu, zaakceptował te plany, choć przekonany był, że nie jest to sposób „w jaki można zarobić na chleb” i tak w wieku 18 lat Dorothea rozpoczęła studia na królewskiej akademii sztuk pięknych w Berlinie pod kierunkiem znanej niemieckiej malarki Antonii Volkmar, a następnie pod okiem kolejnych znanych artystów i wykładowców tej uczelni – Franza Skarbiny i Carla Gussowa.

Szczególnie owocny okres dla jej twórczości, pełen nowych inspiracji to lata 1896-1897, kiedy to wraz z bratem Karlem Georgiem von Treutler – dyplomatą na dworze cesarza Wilhelma II – wyjechała na placówkę do Japonii, a następnie w latach 1902-1904 do Brazylii.

Kraft pisze: „W Japonii z dużą żywiołowością i wysublimowanym humorem przedstawia kraj i ludzi. Jej szkicownik przybliża nam historię tego kraju, znajdujemy w nim dyplomatów z Niemiec, Anglii i innych krajów, którzy reprezentowali podówczas Europę w Japonii – ujętych w żywych i wiernych szkicach. Oprócz tego mnóstwo postaci z japońskiej codzienności – służący, przechodnie, dzieci na ulicy, kobiety, dziewczęta. W szkicach tych znajdujemy całe mnóstwo detali dokumentujących wygląd mieszkańców kraju wschodzącego słońca”.

Pobyt w Brazylii z kolei owocuje licznymi pracami przedstawiającymi świat tropikalnej przyrody, jaki miała okazję obserwować chociażby w rozległym parku otaczającym niemiecką ambasadę. Jak pisze Rudolf Kraft: „Do dziś na klatce schodowej jej rodzinnej posiadłości w Nowym Lesieńcu wiszą obrazy, na których obejrzeć można bogactwo olbrzymich tropikalnych kwiatów, a które dane mi było podziwiać podczas mojej wizyty”.

Po powrocie do kraju Dorothea von Treutler w dalszym ciągu, aż do wybuchu I wojny światowej doskonali swoją twórczość, tym razem pod okiem weimarskiego profesora Frithjofa Smitha, uznanego malarza norweskiego pochodzenia, który swoją karierę jako artysta oraz wykładowca związał z Niemcami. W tym czasie Dorothea von Treutler poświęca się prawie wyłącznie malarstwu portretowemu, uwieczniając członków znamienitych (i mocno ze sobą skoligaconych) wałbrzyskich rodzin von Treutler, Toepffer czy Alberti, ale także zwykłych robotników.

Stan zdrowia artystki nie pozwalał jej już w latach 30. ubiegłego wieku na intensywną pracę, w zamian za to swą energię poświęciła na studiowanie życia i twórczości wielkich malarzy.

Na podst.: Kraft Rudolf, Eine 75jährige Waldeburger Künstlerin, w: Schlesischer Bergland-Kalender 1938, red.: Max Kleinwächter, Waldenburg 1938 oprac. J. Drejer


Tzw. nowa willa Treutlerów – budynek zbudowany w 1873 roku na terenie majątku Treutlerów (tzw. majątku młyńskiego) wg planów wrocławskiego architekta C.J.B. Lüdecke niedaleko starej willi z XVIII wieku (po wojnie siedziba biura projektów „Separator”). Około 1932 roku wnętrza budynku zostały przebudowane i służyły jako mieszkania służbowe dla pracowników spółki brackiej i ich rodzin / Muzeum Porcelany w Wałbrzychu



Dorothea von Treutler – malarka pochodząca ze znanej wałbrzyskiej rodziny / Schlesischer Bergland-Kalender 1938



Portret Agnes Alberti pędzla Dorothei von Treutler. Agnes Alberti była najstarszą członkinią rodziny Alberti – wałbrzyskich przemysłowców i mecenasów, właścicieli pałacu, który w 1926 roku przekazali miastu na siedzibę muzeum regionalnego. Agnes Alberti zmarła w 1929 roku w wieku 92 lat / Schlesischer Bergland-Kalender 1938



Jeden z „japońskich” szkiców Dorothei von Treutler – pamiątka z jej pobytu w Japonii u boku brata, dyplomaty / Schlesischer Bergland-Kalender 1938



Majątek w Nowym Lesieńcu od 1840 r. należał do wałbrzyskiej rodziny Treutler (von Treutler od 1884 r., kiedy to właściciel majątku Oswald Treutler został podniesiony do stanu szlacheckiego). Z początkiem XX wieku, po sprzedaniu wałbrzyskiego majątku (tzw. majątku młyńskiego) to właśnie Nowy Lesieniec stał się główną siedzibą rodu. To tu można było obejrzeć obrazy Dorothei von Treutler / polska-org.pl



Grobowiec rodzinny Treutlerów (na najprawdopodobniej jedynym zachowanym zdjęciu) został ufundowany w 1779 r. przez Rosinę Eleonorę Treutler i znajdował się na wałbrzyskim cmentarzu „Na Piasku”. Po likwidacji cmentarza w 1910 r. wałbrzyski magistrat wybudował replikę grobowca w majątku rodziny von Treutler w Starym Lesieńcu / Schlesischer Berglandkalender 1938, Waldenburg i/Schl. 1938




Inne znane i mniej znane mieszkanki naszego miasta i okolic:
NOWA KSIĄŻKA O DAISY VON PLESS - TAJEMNICE PIĘKNEJ ARYSTOKRATKI
URODZINY DAISY - CAŁA PRAWDA O SŁYNNYCH PERŁACH
WAŁBRZYCH: TAK KSIĘŻNA DAISY WALCZYŁA O MIESZKAŃCÓW (FOTO)
LEŚNE SANATORIUM: OSTATNI DAR KSIĘŻNEJ DAISY DLA WAŁBRZYCHA (FOTO)
ZAMEK KSIĄŻ: TAKIE BYŁY JEGO KSIĘŻNE I HRABINY
ZAMEK CISY – REZYDENCJA WŁADCZYNI CAŁEGO REGIONU?