Park Książański: ostatnie kwiaty jesieni, piękne i groźne (FOTO)

Ma na odwrót

Zimowity jesienne (Colchicum autumnale) znamy z ogródków, ale nie wszyscy zapewne wiedzą, że w naszej okolicy rosną też dziko - nawet nieopodal Podzamcza.

- W okolicy Wałbrzycha są to przede wszystkim rejony Parku Książańskiego, a dokładniej dolina Czyżynki, ale nie są to miejsca wzdłuż szlaku, uczęszczane. Zimowity można spotkać także w masywach Chełmca i Trójgarbu oraz w okolicach Mieroszowa i Sokołowska, czyli w Parku Krajobrazowym Sudetów Wałbrzyskich. Dobrze się czują na koszonych łąkach, ale źle znoszą nawożenie. Są wrażliwe i giną tam, gdzie jest proces agrotechniczny - mówi znany naszym Czytelnikom przyrodnik i fotograf przyrody Krzysztof Żarkowski.

Zimowit jesienny może być symbolem przekory, bo kwitnie wtedy, kiedy inne kwiaty owocują albo już zakończyły cykl wegetacyjny, a wypuszcza liście i owocuje wtedy, kiedy one kwitną. Zaczyna kwitnąć w sierpniu, apogeum przypada na wrzesień, ale, jak teraz, i w połowie października można w okolicach naszego miasta spotkać jego fioletowo-różowe kwiaty. Jeśli musi wyrastać w wysokiej trawie, osiąga wysokość i do 30 cm. Preferuje południowe regiony naszego kraju, w tym Sudety i Karpaty. Inaczej niż krokus chętniej rośnie u nas w kępach niż tworzy łany.



W Sudetach zimowit posiada szereg stanowisk na niemal wszystkich pasmach górskich. Najliczniej rośnie w Kotlinie Kłodzkiej i okalających je pasmach górskich (Góry Stołowe, Masyw Śnieżnika, Krowiarki) a także w Sudetach Zachodnich (Góry Kaczawskie, Rudawy Janowickie). Poza tym notowany na rozproszonych stanowiskach we wszystkich pozostałych pasmach Sudetów. Chroniony w kilku rezerwatach przyrody, m.in. Łąka Sulistrowicka w Masywie Ślęży i Buki Sudeckie w Górach Kaczawskich (przyrodniczo.pl).

- Zimowity są efektowne i piękne, ale nawet gdyby nie były trujące, nie miałoby sensu zrywanie ich do wazonu, bo ze względu na specyficzną łodygę więdną natychmiast. Na pewno za to można robić im zdjęcia. Pojawiają się od lat w tych samych miejscach, znajdowałem je tam w latach 80-tych - mówi przyrodnik.

A zatem robimy zdjęcia, ale nie kładziemy się spontanicznie w tym celu, bo zwiastun jesieni najchętniej rośnie na gruncie podmokłym.



Dwie twarze zimowita

1. Roślina silnie trująca. Wszystkie jej części zawierają trującą kolchicynę (0,02g jest dawką śmiertelną dla człowieka). Pierwsze objawy zatrucia pojawiają się po 4-6 godzinach, m.in. mdłości, wymioty, pieczenie i drętwienie w ustach, trudności w przełykaniu oraz biegunka. Śmierć następuje wskutek paraliżu układu oddechowego. Co ciekawe, kolchicyna nie szkodzi zjadającym je owcom i kozom, które jednak dają wtedy zatrute mleko nienadające się do spożycia.

2. Roślina lecznicza. Stosowana od zamierzchłych czasów w lecznictwie ludowym, obecnie stanowi skład preparatów cytostatycznych stosowanych w leczeniu nowotworów oraz skazy moczanowej. W homeopatii stosuje się bulwy, których wyciągi i maści koją bóle mięśni szyi oraz karku. Ziele wykorzystuje się także podczas reumatycznych chorób stawów oraz przy padaczce. Należy jednak przestrzec, że ze względu na silnie trujące właściwości należy je stosować tylko za zaleceniem i pod opieką lekarza. (przyrodniczo.pl)

A zatrucia się zdarzają, między innymi ze względu na popularność czosnku niedźwiedziego - wiosną teoretycznie można pomylić jego liście z liśćmi zimowita.

Ze względu na rzadkie występowanie roślina jest pod częściową ochroną - do 2014 roku była pod ścisłą. A jeśli ktoś bez zimowita żyć nie może, a ma własny ogródek, może go sobie tam posadzić i może sobie wybrać jedną z wielu odmian ozdobnych, w tym pełnokwiatowych. Zimowit będzie z nami długo, bo ta bulwiasta roślina jest długowieczna i dobrze radzi sobie z mrozem. Bulwy sadzi się w sierpniu i oczywiście w rękawiczkach. Nie lubią przesadzania.