12.10.2019 20:45 | Źródło: Informacja: Wikipedia, przyrodaswietokrzyska.pl

Park Książański: setki egzotycznych grzybów pod Mauzoleum (FOTO)

GALERIA

Na rabatce pod Mauzoleum w Parku Książańskim pojawiło się mnóstwo małych, czerwonych ośmiorniczek o nieciekawym zapachu? Co to za "inwazja"?

Okratek australijski lub kwiatowiec australijski (Clathrus archeri) to gatunek grzybów z rodziny sromotnikowatych (Phallaceae). W Anglii nazywany jest "diabelskimi palcami" - i coś w tym jest, jak mu się człowiek przyjrzy, do tego zapach, jak u jego polskiego kuzyna, mocno nieciekawy, za to podoba się lubiącym padlinę muchom. I to one roznoszą ten inwazyjny gatunek po całej Polsce.

Oprócz wyglądu kojarzącego się bardziej z ośmiornicą czy rozgwiazdą okratek ma jeszcze jedną ciekawą cechę - w trzech stadiach swojego rozwoju wygląda jak trzy całkiem różne rodzaje grzybów. Jego cykl rozwojowy składa się bowiem z fazy jaja, kiedy jest jeszcze w okrywie i ma wysokość 3,5-6 cm, średnicę 2,5-5 cm, barwę białoszarą, a zagłębiony jest w ziemi.

Potem jajo w górnej części pęka i wysuwa się tak zwany receptakl o kształcie banana.

Receptakl osiąga wysokość 5-15 cm, a gdy jest dojrzały, on z kolei pęka na 4-6 czerwonych ramion i wtedy właśnie zaczyna przypominać morskie żyjątko - dolna część wciąż jest biaława czy szarawa, a ramiona są koralowoczerwone i mają siatkowato-jamkowatą strukturę, a pośrodku otwór. Wewnętrzna warstwa jest intensywnie czerwonowiśniowa i znajduje się na niej śluzowata warstwa gleby z zarodnikami (Wikipedia). To ona tak cuchnie.

Obecnie ten dziwaczny grzyb występuje w Australii, Nowej Zelandii, stanie Kalifornia w USA, Republice Południowej Afryki i Europie. A pochodzi z Australii oraz Nowej Zelandii i rozprzestrzenił się w innych rejonach świata. W Europie po raz pierwszy zaobserwowano go w 1914 roku we Francji. Prawdopodobnie został zawleczony wraz z ziemią i roślinami sprowadzonymi z Australii do europejskich ogrodów botanicznych i zaaklimatyzował się.

W Polsce po raz pierwszy stwierdzono go w 1973 r. właśnie u nas, na Wzgórzach Krzyżowych niedaleko Dzierżoniowa, na Przedgórzu Sudeckim (Szczepkowski i Obiedziński, Obce gatunki sromotnikowatych Phallaceae w lasach Polski. Studia i Materiały CEPL w Rogowie, 33 (4): 279-295. 2012), za przyrodaswietokrzyska.pl). Obfite wystąpienie owocników okratka na podmokłej piaszczystej glebie zaobserwowali też w 1975 mieszkańcy wsi Wólka z okolic Biłgoraja. Jego owocniki w początkowym okresie rozwoju uważali za jaja węży. W naszym kraju jest rzadki, ale coraz bardziej się rozprzestrzenia (Wikipedia). W ostatnich latach najdowano go na Podkarpaciu, na Śląsku, w Beskidach, pod Opolem, w rejonie Gór Świętokrzyskich, a u nas także w okolicach Ślęży.