Wałbrzyskie Centrum Aktywności Obywatelskiej

Dlatego dzisiaj o długach

W codziennym życiu wielokroć stajemy się osobami zobowiązanymi do zapłaty świadczeń wynikających z podpisanych umów, ale także obowiązków podatkowych. Zdarza się i tak, że nie jesteśmy w stanie spłacić naszych długów, narażając się tym samym na działania egzekucyjne ze strony wierzycieli. Ale czasami nasz wierzyciel nie kwapi się z dochodzeniem swoich roszczeń, czy wtedy możemy zapomnieć o długu?

Przedawnienie

Każdy dług wcześniej czy później ulega tzw. przedawnieniu. Nie oznacza to jednak, że dług znika. Istnieje nadal, jednak zgodnie z obowiązującym prawem zamienia się w tzw. świadczenie naturalne. Najważniejszą cechą takiego świadczenia dla osoby zadłużonej, jest to, że wierzyciel nie może uzyskać sądowego nakazu zapłaty w odniesieniu do przedawnionego długu. Zatem nie będzie w stanie wyegzekwować go przy pomocy komornika.

Do niedawna obwiązywał niekorzystny dla dłużnika przepis, który wymagał, aby przed sądem podniósł on zarzut przedawnienia, czyli samodzielnie wskazał sądowi, że przedmiotowy dług jest przedawniony. Sąd z urzędu nie badał tej kwestii. Wielokrotnie zdarzało się, że pomimo przedawnienia wierzyciel uzyskiwał sądowy nakaz zapłaty z powodu bierności dłużnika.

Obecnie sąd ma obowiązek zbadania czy dług nie jest przedawniony w sprawach, w których pozwanym jest konsument, zaś kodeks postępowania cywilnego wymaga, aby w pozwie o zapłatę znalazło się wskazanie o dacie wymagalności roszczenia, co ułatwia obliczenie terminu jego przedawnienia.

Od 2018 r. obowiązują następujące okresy przedawnienia (o ile szczegółowa ustawa nie stanowi inaczej):

- podstawowy okres przedawnienia – 6 lat

- dla roszczeń o świadczenia okresowe (np. czynsz, abonament itp.) oraz roszczeń związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej – 3 lata.

Należy pamiętać, że koniec terminu przedawnienia przypada na ostatni dzień roku kalendarzowego, chyba, że okres przedawnienia byłby krótszy niż 2 lata. Np. jeżeli bieg przedawnienia roszczenia okresowego rozpoczyna się 1 czerwca 2019 r., wówczas roszczenie przedawni się po 31 grudnia 2022 r. Ale już np. oddawana po kawałku pożyczka „od szwagra” (czy innej osoby fizycznej) nie będzie świadczeniem okresowym, ponieważ jest to spłacanie jednego dużego świadczenia w częściach wynikających z umowy, czyli przedawnienie nastąpi po 6 latach. Kredyty bankowe jednak będą przedawniały się po 3 latach (mimo, ze kredyt nie jest świadczeniem okresowym) dlatego, że zobowiązanie wynika z działalności gospodarczej prowadzonej przez bank.

Przerwanie biegu przedawnienia…

powoduje, że od daty czynności powodującej przerwanie biegu przedawnienia, okres który musi upłynąć, aby zobowiązanie się przedawniło, liczony jest od początku. Jakie czynności mogą przerwać bieg przedawnienia?

1. każda czynność przed sadem lub innym organem powołanym do rozpoznawania lub egzekwowania roszczeń: np. pozew do sądu, wniosek o wszczęcie egzekucji do komornika,

2. uznanie roszczenia przez samego dłużnika, np. poprzez podpisanie ugody z wierzycielem,

3. wszczęcie mediacji.

Łukasz Zawojak

Źródło: Kodeks Cywilny, art. 118 i nast. (t.j. Dz. U. z 2019 r. poz. 1145, 1495.)