| Źródło: Fragmenty historyczne - Nowa Kronika Wałbrzyska
Wałbrzych: wieczór z Kroniką, pamięcią pani Elżbiety i - kotem (FOTO)
O tym projekcie pisaliśmy: Wałbrzych: trudno go sobie wyobrazić bez jego nowej Kroniki. „Nowa Kronika Wałbrzyska” na stałe wpisała się w wałbrzyski pejzaż kulturalny, a zatem, żeby nie zawieść jej sympatyków, Fundacja „Museion” postarała się o budżet na wydanie kolejnego, 9. tomu tego pomnika wałbrzyskiej kultury i nauki ogłaszając zbiórkę publiczną, co zakończyło się sukcesem. Już po raz drugi z rzędu Fundacja wydała „Nową Kronikę Wałbrzyską” bez wsparcia urzędu miejskiego, ale we współpracy z Akademią Nauk Stosowanych im. Angelusa Silesiusa. I dzięki temu promocja 9. tomu miała miejsce w piątek 15 marca w siedzibie głównego mecenasa wydawnictwa.
- To w zasadzie promocja tomów 8. i 9., bowiem tom 8. nie miał do tej pory swojej osobnej promocji. Jest to poniekąd hołd zmarłej 27 października 2022 roku Elżbiecie Wyrwisz-Kwiatkowskiej, wieloletniej prezes fundacji i osobie, której „Nowa Kronika Wałbrzyska” zawdzięcza istnienie oraz rozwój. Ósmy tom miał promocję jedynie w mediach, spotkanie nie odbyło się z tego względu, że zaraz po jego wydaniu odeszła ówczesna prezes Fundacji. Chciałbym bardzo gorąco podziękować za pracę, która została wykonana, żeby ten tom mógł stać się rzeczywistością. Bez Państwa wsparcia nie udałoby się tego osiągnąć, dziękujemy za wpłaty na konto i zrzutkę. Wszyscy tworzymy historię naszej małej ojczyzny, regionu wałbrzyskiego, a także pomagamy ją odkryć tym, którzy się nią pasjonują i są nią zainteresowani. - mówi redaktor naczelny wydawnictwa Piotr Retecki.
W spotkaniu wzięło udział około 50 osób. Głos zabierali prezes Fundacji Museion Wojciech Klas, redaktor naczelny Piotr Retecki, oraz Justyna Gorzkowicz, redagująca książkę pamiątkową o Elżbiecie Kwiatkowskiej-Wyrwisz. Miało też miejsce wręczenie dyplomów dla sponsorów, autorów i współpracowników, specjalnie uhonorowana została rodzina nieżyjącej prezes. Drugi z tomów współfinansowała gmina Boguszów-Gorce i dlatego dwa artykuły są poświęcone historii tego miasta. Oczywiście, nie zabrakło w nowym tomie wspomnienia zmarłej - jak mówił Wojciech Klas, wspaniałej kobiety, tak zdeterminowanej, żeby utrzymać Kronikę przy życiu, że jak ją wyrzucano drzwiami, to wracała oknem. Pani Elżbieta była też wielką miłośniczką kotów i kilka mieszkało wraz z nią, dlatego zapewne na spotkaniu pojawił się gość specjalny - uczelniany kot, przyciągnięty sympatyczną atmosferą.
- Obecnie najważniejsze projekty to zdobycie finansowania książki wspomnieniowej i 10. tomu, który ma przyspieszyć proces wydawniczy od momentu pozyskania środków po promocję, żeby wszystko mogło się zamknąć w przeciągu jednego roku. Jest też wielu autorów w Wałbrzychu, którzy mają gotowe książki i są chętni, by je wydać - mamy jednak ograniczone finansowanie, ale jesteśmy optymistami i wierzymy, że się uda. Mamy wolontariuszy, w każdej chwili można dołączyć do zespołu. W celu wsparcia lub kupna Kroniki należy skontaktować się z Fundacją - mówi Wojciech Klas.
Atrakcją spotkania była historyczna prasówka, która przeniosła audytorium w czasie 120 lat wstecz, do 16 marca 1904 roku. To opublikowane przez Fundację fragmenty "Waldenburger Wochenblatt":
Poszerzona oferta reklamowa w „Waldenburger Wochenblatt”. Nakład gazety: 13 600 tys. egzemplarzy. Zainteresowanych prosimy o zgłaszanie się najpóźniej we wtorki i piątki do 9 rano. Ogłoszenia zgłaszane przez telefon nie będą przyjmowane. Większe ogłoszenia, które wymagają skomplikowanych zdań, proszę zgłaszać kilka dni przed wydaniem.
Wieści ze świata
Wojna między Japonią a Rosją. 10 marca Japończycy zbombardowali Port Artur. Dowódca Portu raportował: skoro tylko wróg otworzył ogień, odpowiedziały nasze baterie. Bombardowanie trwało do 13:15, wróg oddał 200 strzałów. W Stanach Zjednoczonych członek Kongresu Baker wypowiedział się przeciwko pomnikowi Fryderyka Wielkiego jako symbolu despotyzmu i militaryzmu.
Wieści z regionu
Wałbrzych, 15 marca 1904 r. 70 urodziny obchodził tego dnia poważany obywatel naszego miasta, radca szkolny Bigouroux. Mieszka on w Wałbrzychu od 15 lat i jest znany wszędzie dzięki swojej uprzejmości wobec wszystkich. Z tego powodu wiele osób z miasta i okolic brało udział w obchodach jego urodzin. Szczere pozdrowienia i życzenia urodzinowe były przekazywane wielce szanownemu Panu z wielu stron. Z jego bogatego doświadczenia życiowego wynurzył się dziś niejeden obraz z przeszłości. Radca szkolny Bigouroux może spojrzeć na swoje dzieła i czyny w roli szkolnego urzędnika nadzorczego z satysfakcją. Jego dom rodzinny stał w Łużycku na Mazurach. Tam też uczęszczał do szkoły w latach 1840-1849, a w latach 1849-1855 był wychowankiem gimnazjum w Ełku. W latach 1854-1858 studiował w Królewcu. Po zakończeniu studiów pracował jako nauczyciel domowy. W 1862 r. zdał egzamin na rektora, w latach 1862-1867 pracował jako prorektor, kantor i organista w Łużycku. Od 15 października 1867 r. do 15 października 1875 r. pracował jako proboszcz i inspektor szkolny w Nidzicy na Mazurach. W 1875 r. podjął pracę jako powiatowy inspektor szkolny w Barczewie na Mazurach. Pozostał tam 14 lat. W kwietniu 1889 r. przeniósł się do Wałbrzycha. Jego praca została uznana przez przyznanie czerwonego orderu orła i tytułu radcy szkolnego. Wiele usprawnień w naszym powiecie wynika z jego inicjatywy. Przeniknięty głęboką religijnością, rozżarzony prawdziwą miłością do ojczyzny, jest on także zapalonym miłośnikiem przyrody.
Informacje osobowe
Asesor rejencji Kabirschky został mianowany sędzią w Ziębicach. Praktykant z poczty w Wałbrzychu Schulz został przeniesiony na stanowisko pierwszej klasy w wyższej dyrekcji poczty w Legnicy jako pracownik biurowy. Ponadto praktykant z poczty w Wałbrzychu Dohmen i sekretarz stanowiska telefonicznego na poczcie Köln zostali przeniesieni na stanowiska kierownicze poczty drugiej klasy w miejscowości Nowy Staw w powiecie malborskim.
Rozbudowa szkoły nie będzie prowadzona według projektu i budżetu wrocławskich architektów Hegera i Johna, bowiem zgodnie z ich projektem klasy szkolne są zbyt małe. Ewentualne powiększenie zgodnie z projektem o pomieszczenia dla 70 uczniów na każdym piętrze nie jest możliwe, ponieważ powstałyby pomieszczenia zbyt obszerne, które na skutek słabego oświetlenia należy odrzucić. Konkurs zostaje zatem wznowiony, a zrealizowany zostanie najlepszy projekt. Zgodnie z przetargiem szkoła ma spełniać wszystkie wymagania techniczne i higieniczne. Ma posiadać 34 pomieszczenia klasowe, szkołę gotowania, aulę, pracownię plastyczną, prysznice dla dzieci, pomieszczenie dla rektora i nauczycieli, szatnie dla dzieci, centralne ogrzewanie, mieszkanie dla woźnego.
W czwartek w zeszłym tygodniu Stowarzyszenie restauratorów Wałbrzycha i okolicy obchodziło 31-lecie istnienia. Z tej okazji w sali „Miejski Browar” odbyła się uroczystość, na które przyszła spora liczba członków wraz z rodzinami, pomimo niekorzystnej pogody. Nieobecni musieli później bardzo żałować swojej nieobecności, ponieważ uroczystość była bardzo chwalona. Pan Priebusch podał wszystkim gościom uroczysty posiłek. Każdy uczestnik bardzo chwalił zwartość kuchni i piwnicy. Przewodniczący stowarzyszenia Rothe wzniósł toast za cesarza. Kolejne toasty były dedykowane członkom zarządu i damom.
Górnictwo
Jak podaje Wyższy Urząd Górniczy, w rejencji wrocławskiej w ostatnim kwartale 1903 roku wydobyto ponad milion dwieście czterdzieści cztery tysiące ton węgla, a sprzedano trochę ponad milion sto czternaście tysięcy ton. To więcej niż w trzecim kwartale tego samego roku, gdzie mieliśmy ponad milion sto sześćdziesiąt trzy tysiące ton wydobytego i ponad milion czterdzieści tysięcy ton sprzedanego węgla. Jeszcze rok wcześniej, w ostatnim kwartale 1902, było trochę mniej, bo wydobycie wynosiło ponad milion sto czterdzieści pięć tysięcy ton, a sprzedaż - ponad milion dwadzieścia osiem tysięcy ton. Więc, jak na to patrzeć, zarówno produkcja jak i sprzedaż węgla skoczyły o ponad 8 procent w porównaniu do roku 1902. Odnośnie zatrudnienia w tym sektorze, to w ostatnim kwartale 1903 roku pracowało ponad dwadzieścia trzy tysiące osób, wobec ponad dwudziestu dwóch tysięcy ludzi pracujących rok wcześniej.
Kolej
Tory na położonej przy linii kolejowej Szczawienko – Mezimesti stacji kolejowej Konradów nie spełniają już stawianych wymagań. Ruch w ostatnich latach tak wzrósł, że niezbędne jest powiększenie dworca. Rozbudowa powinna się zacząć wraz z początkiem tego lata. Koszt rozbudowy wyniesie 80 tys. marek. Na dworcu Gorce przy linii Podgórze - Sędzisław planowana jest budowa jeszcze w tym roku toru rozjazdowego. Jest to konieczne na skutek dużego obciążenia stacji przez pociągi pospieszne i osobowe, jak również pociągi towarowe. Ponieważ budowa wymaga usunięcia sporej ilości gruntu, koszt wyniesie ok. 100 tys. marek.
Na sygnale
A teraz czas na reklamę!
Fabryka pieców Carla Reimanna z Górnego Wałbrzycha poszukuje do pracy robotnicę, jak również większą liczbę praktykantów w wieku od 14 do 16 lat.
Hotel „Schwert” ze Szczawna-Zdroju poszukuje praktykanta na stanowisko kelnera. Ten sam hotel poszukuje również dorożkarza omnibusu na cały sezon.
Klub rowerowy „Eiche”, czyli dąb, organizuje uroczystość w Podgórzu w gospodzie „zum Tiefbau” w sobotę 20 marca. Impreza odbędzie się z okazji 7 rocznicy założenia klubu. Wstęp 25 fenigów, początek punktualnie o godzinie 19.
Rzeźnik Hermann Leopold z Kamieńska oferuje na sprzedaż młodą krowę, w cenie 40 fenigów za funta, do odbioru w czwartek wcześnie rano.
Wózek dziecięcy razem z materacem jest do kupienia tanio przy ulicy Konopnickiej 11 w Wałbrzychu.
"Waldenburger Wochenblatt” ukazywała się jako samodzielne czasopismo od 1854 r. aż do 1922 r., choć od 1919 r. pod zmienionym tytułem „Waldenburger Zeitung”. W 1922 r. właściciel gazety, zmuszony powojenną inflacją, musiał połączyć się z czasopismem „Neues Tageblatt”, założonym w 1911 r., którego siedziba znajdowała się w gmachu obecnej Biblioteki pod Atlantami. Jak podkreślają redaktorzy Kroniki, gazeta jest świetnym źródłem dotyczącym naszej historii lokalnej – którą od lat opisuje „Nowa Kronika Wałbrzyska”. Zbiory tego czasopisma znajdują się m.in. w Bibliotece Uniwersyteckiej we Wrocławiu, a także w Internecie na stronie Jeleniogórskiej Biblioteki Cyfrowej.
A sama Kronika do tomu 8. dostępna pod linkiem:
https://jbc.jelenia-gora.pl/dlibra/collectiondescription/748
O działalności kulturalnej i historycznej Pani Elżbiety pisaliśmy wielokrotnie:
Na krótko przed śmiercią była bardzo szczęśliwa, że udało jej się ukończyć redakcję ósmego tomu Nowej Kroniki Wałbrzyskiej:
Nowa Kronika: udało się, opisali Wielki Wałbrzych i nie tylko
Kilka miesięcy wcześniej opowiadała nam o swojej działalności opozycyjnej i represjach:
Wałbrzych: bezpieka rozpracowywała ją w trzech akcjach...
Wiosną 2021 urządziła zbiórkę publiczną, żeby zdobyć środki na publikację kolejnego tomu Kroniki:
Chcą opisać Wielki Wałbrzych - kronika miasta prosi o pomoc
O odznaczeniach jej i zmarłego dużo wcześniej męża Andrzeja pisaliśmy:
Wałbrzych: Wręczono Krzyże Wolności i Solidarności [ZDJĘCIA]
W styczniu 2017 z tortem świętowała wydanie czwartego tomu Kroniki:
Rarytas dla miłośników wiedzy o Wałbrzychu (ZDJĘCIA)
A w 2016 roku opisywaliśmy starania o pamiątkową tablicę wybitnego poety:
Marian Jachimowicz: pamiątkowa tablica odsłonięta (ZDJĘCIA)
Tekst i foto: Magdalena Sakowska
Napisz komentarz
Komentujesz jako: Gość Facebook Zaloguj