Powstanie Geopark Kraina Wygasłych Wulkanów?

W poniedziałek, 16 października w Urzędzie Gminy Paszowice spotkali się przedstawiciele samorządów regionu Gór i Pogórza Kaczawskiego celem parafowania listu intencyjnego dotyczącego utworzenia Geoparku Kraina Wygasłych Wulkanów. Dokument ten jest konieczny, aby można było rozpocząć formalne działania zmierzające do wpisania Krainy Wygasłych Wulkanów do Światowej Sieci Geoparków UNESCO. Koordynatorem projektu będzie Stowarzyszenie Kaczawskie, które opracuje niezbędną dokumentację.

Aktualnie Polska posiada tylko jeden geopark należący do sieci UNESCO, a jest nim transgraniczny Geopark Łuk Mużakowa. Z posiadania na swoim terenie takiego geoparku wynika wiele korzyści, m.in. zwiększenie ruchu turystycznego, wzrost rozpoznawalności marki, jak również prestiż związany z przynależnością do UNESCO.

Region Gór i Pogórza Kaczawskiego, nazywany inaczej Krainą Wygasłych Wulkanów słynie w całej Polsce z unikatowych walorów geologicznych, ale nie tylko. To tutaj prężnie rozwija się rzemiosło i turystyka edukacyjna.

Na obszarze Gór i Pogórza Kaczawskiego obserwować można ślady aż trzech okresów aktywności wulkanicznej. Monumentalnym przykładem wulkanizmu powaryscyjskiego, sięgającego ok. 250 mln lat wstecz, jest pomnik przyrody Organy Wielisławskie w Sędziszowej. Procesy geologiczne, w tym także ruchy ziemi i wybuchy wulkanów, doprowadziły do powstania prawdziwego bogactwa, cennych skał i minerałów takich jak: chalkozyn, bornit, piryt, chalkopiryt, azuryt, malachit, galena, arsenopiryt, srebro rodzime, agat, ametyst, kryształ górski, chryzoberyl, rubin, cyrkon, granat, korund, topaz, turmalin, tytanit, szmaragd, kalcyt, kowelin, anhydryt, baryt i gips. W osadach rzecznych występuje złoto. Procesy wulkaniczne doprowadziły do powstania kominów wulkanicznych min.: Ostrzycy Proboszczowickiej, Wilczej Góry, Czartowskiej Skały. Uczyniły Krainę Wygasłych Wulkanów rezerwuarem bazaltu.

Wulkaniczny krajobraz, zwłaszcza Pogórza Kaczawskiego, możemy podziwiać dzięki obecności w nim bazaltowych wzniesień dawnych wulkanów. Pejzaż Pogórza Kaczawskiego tworzy także inny unikatowy w Sudetach typ krajobrazu. Jest to zespół krawędzi strukturalnych, tzw. kuest. W ich obrębie występują fantazyjne formy skalne utworzone w piaskowcu kredowym, takie jak Krucze Skały w Jerzmanicach Zdroju, czy pseudokrasowe jaskinie w Dolinie Drążnicy. W Wojcieszowie nadal pozyskuje się wapienie krystaliczne nazywane, z uwagi na ich urodę, wojcieszowskimi marmurami. Góry i Pogórze Kaczawskie to jeden z niewielu w Polsce i Europie obszarów tak dobrze zachowanej przyrody.
(za: partnerstwokaczawskie.pl).

Według definicji UNESCO geoparki to "spójne obszary charakteryzujące się unikatowym dziedzictwem geologicznym, zarządzane zgodnie z koncepcją zrównoważonego rozwoju, czyli harmonijnego współistnienia przyrody z rozwojem społecznym i gospodarczym". Geopark nie jest formą ochrony obszarowej, a z jego powstaniem nie wiążą się żadne ograniczenia związane z użytkowaniem terenu czy prowadzeniem gospodarki, w tym gospodarki wydobywczej. Wręcz przeciwnie – na obszarach geoparków światowych i europejskich działalność kopalni i kamieniołomów idzie w parze z edukacją oraz promocją górniczego dziedzictwa. Do sieci GGN należy 120 geoparków w 33 krajach na całym świecie, w tym 69 geoparków w 23 krajach w Europie. W Polsce jedynym geoparkiem należącym do sieci UNESCO jest transgraniczny polsko-niemiecki Geopark Łuk Mużakowa, jednak w ostatnich latach pojawia się coraz więcej inicjatyw powstania geoparków, np. Geopark Kielce czy Geopark Przedgórze Sudeckie.

Jak mówią sygnatariusze, list intencyjny jest swoistym kamieniem węgielnym całego procesu, lecz przed Stowarzyszeniem Kaczawskim stoi jeszcze wiele pracy w przygotowaniu całej niezbędnej dokumentacji, m.in. szczegółowa inwentaryzacja geologiczna obszaru, ocena uwarunkowań społeczno-gospodarczych oraz przygotowanie Planu Rozwoju Geoparku.


Opr. MS
Foto użyczone: Partnerstwo Kaczawskie