W 2024 roku samorządy będą musiały złożyć pierwsze sprawozdania dotyczące okresu od stycznia 2023 roku.
Pokontrolny raport z danymi od gminy trafi ostatecznie do Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony Środowiska.
Za zaniedbania zarówno mieszkańcom, jak i samorządowi grożą kary.

Podczas gminnej kontroli trzeba będzie udokumentować:

• częstotliwość opróżniania zbiorników bezodpływowych lub osadników z przydomowych oczyszczalni ścieków poprzez przedstawienie dowodów uiszczania opłat za usługi. Dokumentem potwierdzającym regularność wywozu nieczystości może być np.: faktura, rachunek, który należy przechowywać przez co najmniej dwa lata. Należy zwrócić uwagę, aby przedsiębiorca świadczący usługę wywozu na fakturze wpisywał ilość wywiezionych nieczystości.
• posiadanie umowy zawartej z przedsiębiorcą mającym zezwolenie na opróżnianie zbiorników bezodpływowych i transport nieczystości ciekłych. Wybór firmy należy do właściciela nieruchomości. Można posiadać kilka umów z różnymi podmiotami. 

Wszyscy, którzy nie posiadają podpisanych umów na opróżnianie zbiorników bezodpływowych lub przydomowych oczyszczalni ścieków, powinni uczynić to niezwłocznie.

Niedopuszczalne jest, by ścieki z budynków mieszkalnych były gromadzone i wywożone wspólnie z gnojówką lub gnojowicą na grunty rolne. Zabronienie jest również odprowadzane ścieków do studzienek kanalizacyjnych. Pozbywanie się z terenu nieruchomości nieczystości ciekłych niezgodnie z przepisami prawa podlega przepisom Kodeksu postępowania w sprawach o wykroczenia.

Jak często zlecać wywóz ścieków i ile dokumentów należy posiadać ?

Zgodnie z regulaminem utrzymania czystości i porządku na terenie gmin nieczystości ciekłe gromadzone przejściowo w zbiornikach bezodpływowych powinny być usuwane z częstotliwością adekwatną do ilości zużytej wody, w sposób gwarantujący, że nie nastąpi wypływ ze zbiornika bezodpływowego wskutek jego przepełnienia oraz zapobiegający zanieczyszczeniu powierzchni ziemi, wód podziemnych i powierzchniowych, jednak nie rzadziej niż raz na rok.

Na podstawie art. 10 ust. 2 Ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach za brak umowy z firmą asenizacyjną na wywóz szamba lub za brak rachunków grozi mandat karny w wysokości 500 zł. Jeżeli sprawa zostaje skierowana do Sądu Rejonowego, można otrzymać karę grzywny do 5000 zł.

Jeżeli stwierdzona zostanie zbyt mała częstotliwość odbioru nieczystości ciekłych ze zbiorników bezodpływowych (szamb) i zajdą podejrzenia, że w związku z powyższym zbiornik może być nieszczelny, należy się liczyć, iż sprawa zostanie skierowana do nadzoru budowlanego z prośbą o wszczęcie kontroli. Zgodnie z art. 62 ust. 1 pkt 1 lit. b ustawy z 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane, szamba powinny być w czasie użytkowania poddawane przez właściciela lub zarządcę kontroli okresowej co najmniej raz w roku.