Wałbrzych: Stara Kopalnia świętowała czwarte urodziny (FOTO)

Już sobie tego nie wyobrażamy

Jak mówił podczas uroczystości prezydent Wałbrzycha Roman Szełemej, kiedy kilka lat temu pojawił się projekt rewitalizacji dawnej kopalni "Julia/Thorez", nie było wiadomo, czym ona tak naprawdę ma być. - Obecnie można tu przebywać w atmosferze nauki, kultury, edukacji, sztuki. Czy jest możliwe w obecnych czasach wyobrażenie sobie, że nie ma Starej Kopalni? Już sobie tego nie wyobrażamy. A przez 20 lat nie było tego miejsca. Wierzę, że za rok, dwa będziemy jeszcze bardziej zaciekawieni tym, co tu można zrobić. Rok temu nie było przecież jeszcze warsztatów dla dzieci, Hackathonu czy Abakanowicz - mówił Roman Szełemej.



Jak mówił dyrektor Starej Kopalni Jan Jędrasik, za jedno z najważniejszych tegorocznych wydarzeń w Starej Kopalni trzeba uznać Dolnośląski Festiwal Architektury, który zawitał do nas po raz pierwszy - były warsztaty, spacery, dwudniowa konferencja naukowa. Kopalnia gościła specjalistów od architektury i rewitalizacji z Łodzi, Gdańska i Poznania. Na jesieni pojawiła się też kolejna edycja Europejskich Dni Dziedzictwa, a obecnie trwają przygotowania do najważniejszej kopalnianej imprezy - Festiwalu Tradycji Górniczych, który odbędzie się w dniach 1-4 grudnia i, jak wcześniej, będzie się składał z szychty szkolnej, szychty rodzinnej, Babskiego Combra i Karczmy Piwnej.

Dyrektor wspominał 6-miesięczne projekty edukacyjne "Kolekcjonerzy przeszłości" i "W górniczym labiryncie", w których młodzież i dzieci włączyły się w zbieranie relacji dawnych górników i znajdowanie nowych zastosowań dla zgromadzonych w kopalnianym muzeum przedmiotów. - Ta druga wystawa cieszyła się tak dużą popularnością, że włączyliśmy ją do stałej trasy zwiedzania - mówił. Wystawą stałą zaowocował także projekt "Solidarni", pod koniec roku 2017 zyskała ona nowe eksponaty. - Można tam obejrzeć film "Solidarni z Wałbrzycha", który trwa kilkadziesiąt minut, ale podczas jego tworzenia zarejestrowano 54 godziny materiału, będzie on dostępny w naszym dziale muzealnym - mówił Jan Jędrasik.



Przewijają się tysiące

W tym roku na terenie niebiletowanym Starej Kopalni z oryginalnych lokalnych skał i kamieni powstał Geogródek, dzięki współpracy z fabryką Toyota i Fundacją Edukacji Europejskiej oraz środkom z Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska. A z rzeczy mniejszych - w kopalni pojawiła się replika szatni łańcuszkowej, a w sztolni szkoleniowej stoją w przodku figury pracujących górników. Do tego kopalniana biblioteka ma już przyznane stałe pomieszczenie, gdzie będą mogli z niej korzystać czytelnicy.

- Do końca października możemy już mówić o 154 000 odwiedzających Starą Kopalnię w tym roku. Jednak nie wszyscy kupili bilet, bo nasze wystawy są niebiletowane, podobnie część imprez. Po pierwszym roku mieliśmy 100 wydarzeń i 70 000 odwiedzających, udało się nam więc podwoić tę liczbę - zauważył dyrektor Starej Kopalni.



W sumie w Centrum Nauki i Sztuki miało w tym roku miejsce 220 wydarzeń (cykliczne liczone jako jedno), wystąpiło podczas koncertów 48 wykonawców, a każdy z nich obejrzało średnio 200 widzów. 300 dzieci wzięło udział w Górniczym Dniu Dziecka, a ogółem 2215 dzieci skorzystało z zajęć w grupach na terenie Starej Kopalni. Było 26 wystaw, w tym trzy zewnętrzne, 7500 osób wzięło udział w warsztatach, z czego 2500 w ogólnodostępnych. Działalność edukacyjna Starej Kopalni to także współpraca z I LO i dawnym "Ceramikiem" - Zespołem Szkół w Szczawnie-Zdroju. Podczas "Weekendu za pół ceny" Starą Kopalnię odwiedziło około 1000 osób.

- Nową imprezą był Festiwal Reżyserii Filmowej. Już toczą się rozmowy na temat kolejnej edycji w przyszłym roku. Pojawiły się też u nas dwa duże regionalne festiwale - Hommage à Kieślowski z Sokołowska i "Góry literatury" z Nowej Rudy. Sukcesem okazała się kolejna edycja "Mocy Maszyn" a jeśli chodzi o Dni Wałbrzycha, wydaje się, że plac eventowy Starej Kopalni jest idealnym miejscem do organizowania tego typu imprez - mówił dyrektor.



Stara Kopalnia wychodzi na miasto i świat

Wystawa "Zauroczeni naturą" jako pierwsza w dziejach Starej Kopalni była prezentowana poza jej terenem - w Muzeum Ziemi Kłodzkiej. Odbył się drugi wernisaż poplenerowy "Barwy i Struktury II". Wspólny projekt z Nową Rudą i czeskim miastem Žacléř miał na celu popularyzację tych dwóch miast i Starej Kopalni. Przeprowadzona z udziałem Biblioteki pod Atlantami gra miejska z figurami porcelanowych gwarków była kolejną nową atrakcją. Teraz ruszyły nowe projekty - "Bajtel w kopalni", adresowany do najmłodszych i "Szklany czas - wędrówki krajobrazem", który będzie realizowany do grudnia - warsztaty linorytu, sitodruku, litografii i kalkomanii oraz form graficznych na szkle. - Najbardziej prestiżową pośród tegorocznych wystaw jest wystawa rzeźb Magdaleny Abakanowicz, która odbiła się w Europie szerokim echem - mówił dyrektor.

A plany? - Jesienią 2019 roku chcemy złożyć wniosek do Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego, by móc prezentować w odpowiedni sposób zbiory geologiczne, które zostały nam powierzone w depozyt przez Muzeum Porcelany i które Wałbrzych zawdzięcza działalności Eufrozyna Sagana - zapowiada Jan Jędrasik. O Eufrozynie Saganie TUTAJ.

Podczas uroczystości swój recital miała Bożena Oleszkiewicz z Teatru Lalki i Aktora.




Rys historyczny

Za umowną datę powstania kopalni „Fuchs” (niem. Lis) w miejscowości Biały Kamień (dziś dzielnica miasta) można uznać rok 1770, kiedy ustanowiono w Prusach nowe prawo górnicze. W kolejnych latach obszar powiększał się poprzez przyłączanie sąsiednich mniejszych pól wydobywczych. Nazwa kopalni wielokrotnie się zmieniała, w 1945 r. nosiła miano „Julii”, w latach 1946 – 1949 „Biały Kamień”, by w roku 1950 stać się kopalnią „Thorez” (po Maurycym Thorezie, francuskim polityku i komuniście, premierze Francji w latach 1946 – 47, zm. w roku 1964). W 1993 r. na trzy ostatnie lata działalności wydobywczej powrócono do imienia „Julia”. Kopalnia działała do 20 września 1996 roku. Dwa lata później zlikwidowano wyrobiska, pozostawiając jedynie w szybie „Sobótka” 40 metrowy odcinek rury szybowej, prowadzącej do zabytkowej „Lisiej Sztolni”. Zakończona w 2014 roku rewitalizacja największej, wałbrzyskiej kopalni umożliwiła powstanie wyjątkowego obiektu na turystycznej mapie Polski. Obecnie to 4,5 hektara zabytkowych obiektów poprzemysłowych, do tego autentyczne wyposażenie obejmujące zabezpieczony i udostępniony zwiedzającym kopalniany park maszynowy (Stara Kopalnia - Centrum Nauki i Sztuki). 

Trudno wyliczyć wszystkie spotkania i imprezy - pisaliśmy o nich regularnie na naszych łamach, a dziś można te teksty znaleźć pod hasłem - STARA KOPALNIA.