Wałbrzych: Stara Kopalnia Pomnikiem Historii?

 - W naszej ocenie Stara Kopalnia w Wałbrzychu pełniąca opiekę nad poprzemysłowym dziedzictwem byłej Kopalni „Julia”, która wraz z byłym zakładem przeróbki mechanicznej oraz najstarszą w Europie spławną sztolnią stanowi unikalny, poprzemysłowy kompleks zabytkowy w pełni zasługuje na uzyskanie statusu Pomnika Historii. Jesteśmy pierwszym, wałbrzyskim obiektem który wystąpił z takim wnioskiem. Mam głęboką nadzieję, że nasza inicjatywa zakończy się sukcesem, a Stara Kopalnia – jako pierwszy, wałbrzyski kompleks – wejdzie do prestiżowego grona zabytków – mówi Anna Żabska, dyrektor Starej Kopalni.

Pomnik Historii to jedna z pięciu form ochrony zabytków wymienionych w ustawie o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami z 2003 r. Terminem tym określa się zabytek nieruchomy o szczególnym znaczeniu dla kultury naszego kraju. Rangę pomnika historii podkreśla fakt, że jest on ustanawiany przez Prezydenta Rzeczpospolitej Polskiej specjalnym rozporządzeniem na wniosek Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego. W treści prezydenckiego rozporządzenia wyszczególnia się cechy danego zabytku świadczące o jego najwyższej wartości, określa się precyzyjnie jego granice i zamieszcza schematyczną mapkę obiektu. Pomniki Historii ustanawiane są od 1994 r. Do dziś to najwyższe wyróżnienie nadano 70 zabytkom. Z każdym rokiem, lista najcenniejszych obiektów sukcesywnie powiększa się.

W elitarnym gronie Pomników Historii może znaleźć się zabytek nieruchomy o szczególnym znaczeniu dla dziedzictwa kulturowego kraju, reprezentujący wyjątkowe w skali państwa wartości materialne lub niematerialne.
Do tego grona zaliczamy około 70 niepowtarzalnych zabytków w Polsce, a z regionu m.in.:
- Katedrę pw. św. Stanisława Biskupa i Męczennika i św. Wacława Męczennika w Świdnicy,
- zespół kościoła ewangelicko-augsburskiego pw. Świętej Trójcy w Świdnicy,
- kościół pod wezwaniem św. św. Apostołów Piotra i Pawła w Strzegomiu,
- Twierdzę Srebrnogórską - nowożytną warownię górska z XVIII wieku,
- Krzeszów – zespół dawnego opactwa cystersów,
- Duszniki Zdrój – młyn papierniczy.

Decyzję o przyznaniu statusu Pomnika Historii podejmuje Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej na wniosek Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego.

oprac. ELW
fot. Ryszard Burdek