Śródmieście: Fabryka Porcelany 'Krzysztof' do wyburzenia? (FOTO)

Na początku roku w całym kraju odbiła się szerokim echem wiadomość o likwidacji zakładu Porcelana "Krzysztof": Wałbrzych: Porcelana Krzysztof - czy to koniec blisko 200 lat jej historii? Fabryka Porcelany "Krzysztof" to ostatni duży wałbrzyski zakład tej branży, który działał od 1831 r. O jej zamknięciu pisaliśmy także: Wałbrzych: pożegnanie z białym złotem z Porcelany Krzysztof (FOTO). Zawiadomienie o przygotowaniach do zwolnień grupowych 70 osób w styczniu zostało skierowane do Powiatowego Urzędu Pracy: Wałbrzych: co dalej z pracownikami Porcelany Krzysztof?, a władze miasta podjęły się próby zachowania jej spuścizny w Starej Kopalni: Wałbrzych: jak miasto chce ocalić dorobek Porcelany 'Krzysztof'? (FOTO). Oblężenie przeżywał sklep fabryki.



Teraz wiele wskazuje na to, że zakład może podzielić los pozostałych fabryk porcelany - "Książa" wyburzonego w całości w w lutym 2013 r. i "Wałbrzycha" wyburzonego w części w czerwcu 2017 r. - ocalały tylko budynki pod ochroną konserwatora zabytków. 5 maja został w Głównym Urzędzie Nadzoru Budowlanego został przez Porcelanę Krzysztof Sp. z o.o. złożony wniosek o pozwolenie na: rozbiórkę budynków i budowli Zakładu „Porcelany Krzysztof” Sp. z o.o., przy ul. B. LIMANOWSKIEGO 10, dz. nr 406/1, 406/2, 406/4, obręb 27 Śródmieście. Rozebrane mają być obiekty o łącznej kubaturze 3536 metrów sześciennych, w tej chwili wniosek jest w trakcie rozpatrywania, a załączona mapa ukazuje cały teren fabryki. Jednak może chodzić, jak w przypadku porcelany "Wałbrzych", tylko o część obiektów.



Niestety budynek przemysłowo-biurowy i hala fabryczno-magazynowa Fabryki Porcelany "Krzysztof" nie są wpisane do rejestru zabytków, nie figurują też w wykazie zabytków Wojewódzkiego Urzędu Ochrony Zabytków we Wrocławiu. Są tylko ujęte w gminnej ewidencji zabytków miasta Wałbrzych. Artykuł 39 ust. 3 ustawy Prawo budowlane orzeka, że w stosunku do obiektów budowlanych oraz obszarów niewpisanych do rejestru zabytków, a ujętych w gminnej ewidencji zabytków, pozwolenie na budowę lub rozbiórkę obiektu budowlanego wydaje właściwy organ w uzgodnieniu z wojewódzkim konserwatorem zabytków. Czyli inaczej niż w przypadku tych wpisanych do rejestru zabytków, można je wyburzać.



Kompleks fabryki zajmuje rozległy teren w zachodniej części śródmieścia, pomiędzy ulicami: Limanowskiego, gen. Zajączka, Wajdy i Traugutta; zabytkowe budynki usytuowane są w południowej pierzei ul. Zajączka. Budynek przemysłowo-biurowy powstał około 1830 r., został rozbudowany o wieżę w 1850 r. i wschodnią klatkę schodową ok. 1930 r., reprezentuje klasycyzm. Klasycystyczna wieża zegarowa stanowi dominantę architektoniczną wschodniej części Śródmieścia i jest najbardziej charakterystycznym obiektem fabryki. 



Produkcja porcelany to tradycyjna gałąź przemysłu wałbrzyskiego. Początkiem produkcji była fabryka wyrobów kamionkowych Rauscha, którą założono w 1820. Kolejnym dużym zakładem była fabryka porcelany Hayna, wybudowana i uruchomiona w 1829. Obie dały początek Zakładom Porcelany Stołowej „Krzysztof”. Od 1845 w Starym Zdroju czynna była fabryka porcelany Carla Tielscha, która po przemianowaniu, unowocześnieniu i rozbudowie w 1945 działała do 2012 pod nazwą Fabryka Porcelany „Wałbrzych”. Dwa największe zakłady, Zakłady Porcelany Stołowej „Krzysztof” i Fabryka Porcelany „Wałbrzych”, specjalizowały się od dawna w tej branży z powodzeniem eksportując wyroby na rynki światowe i zdobywając uznanie wśród klientów. W latach 70-tych za 2,2 mld zł został wybudowany od podstaw Zakład Porcelany Stołowej „Krzysztof II” (późniejsza Fabryka Porcelany „Książ”). Działał do 2008 roku. W latach 1990-93 zakład "Krzysztof I" sprywatyzowano i odtąd nosił nazwę Fabryka Porcelany "Krzysztof" S.A.  Została ona w 2010 roku postawiona w stan upadłości, jednak znalazł się prywatny inwestor, który kontynuował produkcję do początku 2023 roku.


Historia fabryki przed 1945:
Porcelana Krzysztof: jak guzik wyszedł z porcelanowych groszy (ARCHIWALNE ZDJĘCIA)
Wałbrzych Porcelana Krzysztof: tak powstawała fabryka Kristera (ARCHIWALNE ZDJĘCIA)
Wałbrzych Porcelana Krzysztof: fabryka Kristera nie miała sobie równej (FOTO)


O fabryce i jej sukcesach pisaliśmy przed laty:
Wałbrzych: Porcelana Krzysztof w sieci Biedronka
Wałbrzych: Porcelana Krzysztof polskim ambasadorem w Kopenhadze
Stworzone w Wałbrzychu, prezentowane na London Design Festival 2017

Wałbrzych: Książ znaczy Fabryka Porcelany (ARCHIWALNE ZDJĘCIA)

Wałbrzych: O naszym mieście w książce o polskiej porcelanie