Delegatura NIK we Wrocławiu wydała 7 lipca 2020 raport pn. "Funkcjonowanie i rozwój transportu publicznego w miastach na prawach powiatu województwa dolnośląskiego", w którym zamieszczono informacje pokontrolne dotyczące komunikacji miejskiej we Wrocławiu, Jeleniej Górze, Legnicy i Wałbrzychu. Jakie uwagi w raporcie dotyczyły naszego miasta?
| Źródło: NIK
Komunikacja miejska Wałbrzycha w raporcie NIK
Kontrolą objęto okres: 1 stycznia 2016 r.– 30 czerwca 2019 r.
Zbadano:
- Działania związane z planowaniem rozwoju, organizacją i zarządzaniem publicznym transportem w mieście.
- realizację inwestycji dotyczących transportu zbiorowego.
- stan techniczny taboru komunikacji miejskiej.
- oraz wydatkowanie środków na utrzymanie i funkcjonowanie transportu publicznego.
Finanse
Choć skontrolowane miasta - Wrocław, Wałbrzych, Legnica i Jelenia Góra - zapewniły funkcjonowanie i rozwój transportu publicznego, to ich działania w tym zakresie nie zawsze przebiegały prawidłowo. NIK dużo pisze o stanie technicznym wrocławskich torowisk i niesprawnych tramwajach oraz autobusach w kontekście niedofinansowania komunikacji. Takich uwag nie ma co do pozostałych miast. NIK zwraca jednak uwagę, że plany zrównoważonego rozwoju transportu publicznego w tych miastach, z wyjątkiem Legnicy, miały braki i mankamenty.
W latach 2016-2018 na finansowanie komunikacji miejskiej w tych czterech miastach wydatkowano łącznie 1,4 miliarda zł. Najwięcej we Wrocławiu, a najmniej w Legnicy. We Wrocławiu wydatkowano: 370,3 mln zł w 2016 r., 358,6 mln zł w 2017 r. i 390,6 mln zł w 2018 r., a w Legnicy odpowiednio: 25,4 mln zł, 26,4 mln zł i 26,2 mln zł. Jelenia Góra na komunikację miejską wydatkowała 26,3 mln zł w 2016 r., 27,7 mln zł w 2017 r. i 28,9 mln zł w 2018 r., a Wałbrzych odpowiednio: 26 mln zł, 25,9 mln zł i 27,2 mln zł. Również w przeliczeniu na mieszkańca w 2018 r. najwięcej, bo 610 zł wydatkowano we Wrocławiu. W Jeleniej Górze było to 364 zł, w Legnicy 262 zł i 242 zł w Wałbrzychu. Największy wzrost wydatków na mieszkańca (od 2016 do 2018 roku) nastąpił w Jeleniej Górze o 12 proc. W pozostałych miastach: o 4 proc. w Legnicy, 5 proc. we Wrocławiu i 6 proc. w Wałbrzychu.
Niewielkie nieprawidłowości w zakresie finansowania komunikacji miejskiej stwierdzono w każdym z miast z wyjątkiem Legnicy (patrz ocena).
Mocne i słabe strony
Najnowszy tabor użytkowano w Wałbrzychu, gdzie średni wiek pojazdów w 2019 r. wynosił sześć lat. We Wrocławiu pomimo wycofania z eksploatacji najstarszych środków transportu i zasilenia floty 66 autobusami, średni ich wiek nie uległ zasadniczej zmianie i wynosił blisko 10 lat. Pomimo zakupu 56 nowych tramwajów, ich średni wiek wynosił aż 24 lata, a najstarszy użytkowany tramwaj został wyprodukowany w 1975 r.
Wałbrzyska flota autobusowa posiadała aktualne badania techniczne i była utrzymana w dobrym stanie technicznym, co potwierdziła kontrola przeprowadzona przez Wojewódzki Inspektorat Transportu Drogowego we Wrocławiu.
Piętą achillesową miast są ich plany transportowe, które zdaniem kontrolujących nie były w miastach Dolnego Śląska wystarczająco często monitorowane i aktualizowane. W Wałbrzychu uwagi dotyczą niewystarczających zdaniem kontrolerów aktualizacji Planu transportowego w kontekście rosnącej liczby połączeń miasta z innymi gminami. Jedynie w Legnicy realizowane zadania na rzecz zrównoważenia rozwoju transportu publicznego doprowadziły do osiągnięcia założonego wzrostu udziału komunikacji miejskiej w ogólnej liczbie podróży na terenie miasta, a ich efekty były właściwie monitorowane. Już w 2017 r. osiągnięty został poziom podziału zadań przewozowych założony w planie transportowym na 2023 r.
NIK zanotował też, że Wałbrzychu i Jeleniej Górze w ogóle nie monitorowano podziału zadań przewozowych na obszarze miasta, przez co nie wiadomo jaki udział w transporcie osobowym ma komunikacja publiczna i czy w ostatnich latach rośnie czy też maleje udział w nim samochodów prywatnych oraz rowerów.
Badano też wpływ ITS na transport publiczny. Krótki okres funkcjonowania systemu ITS w Wałbrzychu, uruchomionego w grudniu 2018 r., a także szeroki zakres prowadzonych inwestycji drogowych w mieście uniemożliwiały analizę jego skuteczności.
Dobra ocena ogólna wałbrzyskiej komunikacji
Dane dotyczące komunikacji i dróg w Wałbrzychu według stanu na dzień 30 czerwca 2019 r. przedstawiały się następująco:
- liczba linii autobusowych: 13 (do 15 kwietnia 2018 r. - 12), o łącznej długości 183,4 km (wg stanu na dzień 1 stycznia 2016 r. - 177,3 km);
- liczba osób przewiezionych komunikacją miejską kolejno: 16 375,3 tys. w 2016 r., 15 713,6 tys. w 2017 r., 15 790,0 tys. w 2018 r., 7 917,8 tys. (w I półroczu 2019 r.);
- liczba autobusów: 56, w tym żaden nie był wyposażony w klimatyzację;
- dwa parkingi „Parkuj i jedź”.
Strefę płatnego parkowania określono uchwałą Rady Miejskiej Wałbrzycha z dnia 30 kwietnia 2015 r.17, z 880 miejscami parkingowymi na terenie Wałbrzycha.
Realizowane przez ZDKiUM działania w zakresie planowania, organizacji i zarządzania publicznym transportem zbiorowym, zapewniały jego funkcjonowanie i rozwój na terenie miasta Wałbrzycha. Rozwiązania przyjęte w Planie transportowym odpowiadały, co do zasady, wymogom wynikającym przepisów o publicznym transporcie zbiorowym. Zakres realizowanych zadań odpowiadał zamierzeniom przyjętym w Planie transportowym, poprzez m.in. wprowadzanie nowych linii autobusowych, modernizowanie infrastruktury przystankowej oraz wprowadzenie inteligentnego systemu transportu (ITS).
Zarząd posiadał aktualne dane m.in. o stanie taboru autobusowego i infrastruktury przystankowej. Każdy z autobusów wykorzystywany w transporcie publicznym był niskopodłogowy, z udogodnieniami dla osób z niepełnosprawnościami oraz posiadał rozwiązania konstrukcyjne służące ograniczeniu emisji szkodliwych składników spalin. Realizowane w kontrolowanym okresie umowy o świadczenie usług w zakresie publicznego transportu zbiorowego zostały zawarte z podwykonawcą, z zachowaniem określonych w ustawie o publicznym transporcie zbiorowym wymogów. Prawidłowo, efektywnie przygotowano i zrealizowano inwestycje dotyczące publicznego transportu związane z modernizacją infrastruktury przystankowej.
Kropelka goryczy
Najwyższa Izba Kontroli stwierdziła w każdym z kontrolowanych mieście kwestie wymagające naprawy. Tych wałbrzyskich było stosunkowo niewiele i polegały na:
- przygotowaniu i przedłożeniu Prezydentowi Miasta Wałbrzycha projektu Planu transportowego bez zawarcia w nim wymaganej, planowanej sieci komunikacyjnej wraz z określeniem linii komunikacyjnych oraz oceny i prognozy potrzeb przewozowych z uwzględnieniem gęstości zaludnienia gmin powiatu wałbrzyskiego, które zamierzano połączyć komunikacją miejską;
- nieprzedkładaniu do aktualizacji Planu transportowego, pomimo dokonania: zmiany sieci komunikacyjnej wraz ze zmianą częstotliwości kursów na poszczególnych liniach, połączenia komunikacją miejską kolejnych gmin powiatu wałbrzyskiego;
- nieprzeprowadzeniu waloryzacji stawki za 1 wozokilometr w 2017 r. - wbrew postanowieniom umów na świadczenie usług transportowych, co skutkowało wypłaceniem z tego tytułu w 2017r. zawyżonego, o 894,4 tys. zł, wynagrodzenia podwykonawcy;
- niezgodnym z ustaleniami Planu transportowego określeniu częstotliwość kursów dla jednej linii autobusowej;
- sporządzaniu informacji dotyczących transportu publicznego: za 2018 r. na nieaktualnym wzorze, przedstawiających za lata 2016-2018 dane niezgodne ze stanem faktycznym;
- niewyegzekwowaniu od wykonawcy usług transportowych kar umownych w łącznej kwocie 0,7 tys. zł;
- zaniżeniu wynagrodzenia wykonawcy usług transportowych o 9,7 tys. zł poprzez przyjęcie nierzetelnych rozliczeń.
Ocena NIK wraz z wnioskami i wystąpieniem pokontrolnymi trafiły do urzędu miejskiego i ZDKiUM.
polecamy też - Powstały dla ZDKiUM raport - analiza kosztów i korzyści wprowadzenia elektrobusów - WAŁBRZYCH: AUTOBUSY ELEKTRYCZNE - GDZIE I KIEDY NAJSZYBCIEJ?
oprac. i fot. Elżbieta Węgrzyn
Napisz komentarz
Komentujesz jako: Gość Facebook Zaloguj