Hommage à Kieślowski 2017: Jakie gwiazdy w Sokołowsku?

Co roku od 2011 roku Sokołowsko, malownicza miejscowość koło Wałbrzycha i miejsce ważne w życiu Krzysztofa Kieślowskiego, obchodzi święto kina. W tym roku, od 7 do 10 września, festiwal odsłoni tajniki sztuki humoru i (auto)ironii w kinie polskim lat dziewięćdziesiątych. Wybitni polscy twórcy filmowi: Kazimierz Kutz, Krzysztof Piesiewicz i Zbigniew Zamachowski w rozmowach po filmach „Biały” (1994), „Zawrócony” (1994) i „Dekalog, Dziesięć” (1988) odniosą się do tła historyczno-społecznego, w jakim tworzyli swoje filmy i rzeczywistości tamtych lat. W rozmowach wokół tych i innych filmów opowiedzą także, jak postrzegają dzisiaj wpływ polityki, sztuki i kultury na swoje życie, wybory etyczne i artystyczne.

„Najbardziej lubię widzów, którzy mówią mi, że film jest o nich albo że coś dla nich znaczył, i takich, w których coś zmienił” – tak Krzysztof Kieślowski mówił w swej rozmowie z Danutą Stok o transformacyjnej mocy, jaką ma sztuka i najważniejszej więzi, jaką jest relacja człowiek – człowiek. Festiwal, podejmując tę myśl, zaprosił twórców i ich filmy do Sokołowska w przekonaniu, że mają one w sobie siłę i przekaz potrafiący zmienić na moment nasze postrzeganie oraz patrzeć i żyć – uważniej.

Re: interpretacje

Na program festiwalu składają się trzy sekcje. W sekcji Re:Interpretacje (fabuły europejskie) pokazany zostanie przedpremierowo w Polsce wybitny film węgierskiej reżyserki Ildikó Enyedi, sytuujący tajemniczą opowieść o miłości, współczuciu i pragnieniu dotyku w sterylnej, nowoczesnej ubojni na peryferiach Budapesztu. Metaforyczny obraz „Dusza i ciało” („On Body and Soul”) zachwycił zarówno widzów, krytykę filmową, jak i jury 67. MFF w Berlinie i zdobył najważniejszą nagrodę Berlinale – Złotego Niedźwiedzia. Film otworzy sekcję „Re:Interpretacje”. Kino tworzone przez kobiety to również „Pożegnanie z Europą” („Stefan Zweig: Farewell to Europe”). Maria Schrader, sławna aktorka i reżyserka niemiecka, opowiada w swym najnowszym filmie o tragicznych skutkach emigracji politycznej Stefana Zweiga, pisarza austriackiego. Głośny czesko-słowacki film „Brud” („Filthy”) Terezy Nvotovej to przykład kina zbuntowanego, rozliczającego się z mechanizmami obojętności wobec różnych form przemocy. Czeskie kino jest szczególnie silnie reprezentowane na tegorocznym festiwalu. Obok nowego filmu Bohdana Slámy „Baba z lodu” („Ice Mother”), czesko-słowacko-francuskiej koprodukcji, festiwal pokaże polsko-czeską koprodukcję „Droga do Rzymu” („Journey to Rome”) w reżyserii Tomasza Mielnika – absolwenta czeskiej FAMU – oraz ostatni film Petra Zelenki, jednego z najbardziej twórczych dramaturgów, scenarzystów i reżyserów kina europejskiego: „Zagubieni” („Lost in Munich”) rozliczający się, z typową dla Zelenki inteligencją, ironią, humorem i zamiłowaniem do charakterów tragikomicznych i chaplinowskich wręcz sytuacji bez wyjścia, z narodową traumą Czechów – traktatem monachijskim. Serbska komedia o czwórce aktorów nieudaczników pt. „Stado” („Herd”) w reż. Nikoli Kojo uzupełnia spojrzenie Zelenki, bawiąc się odwiecznym tematem nieprzystawalności sztuki do realiów polityki zabarwionej nacjonalizmem, w jej konkretnie odczuwalnej formie: niemożności zdobycia pieniędzy na film, gdy nie należy się do grupy zwycięzców. Jak co roku festiwal do końca trzyma w tajemnicy film-niespodziankę dla widzów i gości, o której w tym roku wiadomo tylko tyle, że będzie to zaskakujący film włoski. Kuratorem sekcji Re:Interpretacje jest Dorota Paciarelli, jednocześnie od 2016 roku dyrektor ds. programowych.

Bez fikcji

Wyraźny profil pokazuje tegoroczna sekcja dokumentalna Bez Fikcji!, kierowana po raz pierwszy przez filmoznawcę UAM w Poznaniu, Piotra Pławuszewskiego, stawiającego na spotkania z codziennością, tak jak postrzegają ją młode twórczynie. W tym roku dominują bowiem w programie kobiety, obserwujące uważnie i badające przestrzeń międzyludzką polskie dokumentalistki młodego pokolenia. Przykładami takich filmów są: „Nauka” („Education”) Emi Buchwald, „Więzi” („Close Ties”) Zofii Kowalewskiej, „Trzy rozmowy o życiu” („Three Conversations on Life”) Julii Staniszewskiej, „Polonez” („Polonaise”) Agnieszki Elbanowskiej czy „Pani Rena od Aniołów” („Miss Rena of Angels”) Aleksandry Folczak. Świat duchowy, wewnętrzne zmagania z niedoskonałościami ciała i psychiki, próby przezwyciężenia norm, które ograniczają naszą wolność, i dążenie do osobistego szczęścia podejmują filmy „Zwyczajny film autystyczny” („Normal Autistic Film”) Miroslava Janka, nagrodzony na festiwalu w Wenecji nagrodą Premio Orizzonti di Venezia włoski dokument kinowy „Liberami” oraz włoski dokument, nie tylko dla mężczyzn, pod tytułem „Crazy for Football: The Craziest World Cup” w reż. Volfango De Biasi, laureata prestiżowej nagrody Premio di David Donatello za najlepszy dokument włoski 2016.

W hołdzie mistrzowi

W sekcji Hommage à Kieślowski festiwal kłania się tym razem z wielkim uznaniem i szacunkiem twórcom polskiego kina i mistrzom szkoły polskiej z pokolenia Krzysztofa Kieślowskiego i twórcom od niego starszym, których cenił wysoko i którzy mieli na niego – jak Kazimierz Karabasz – duży wpływ artystyczny. Obok obrazów takich jak „Dekalog X” czy „Trzy kolory: Biały” („Three Colors: White”) Krzysztofa Kieślowskiego, festiwal przypomni kultową komedię Kazimierza Kutza pt. „Zawrócony” („Reverted”), na którego pokaz osobiście zaprosi reżyser filmu, scenarzysta, były senator RP: Kazimierz Kutz. Gościem specjalnym siódmej edycji będzie jeden z najbardziej znanych i lubianych aktorów, wyjątkowe zjawisko w kinie polskim i aktor Teatru Narodowego: Zbigniew Zamachowski. O jego poszukiwaniach artystycznych, niezapomnianych kreacjach i doświadczeniach w pracy z Krzysztofem Kieślowskim, ale przede wszystkim z jego przyjacielem i mentorem czasu młodości, Kazimierzem Kutzem i współpracy z reżyserami zagranicznymi, rozmawiać będą Dorota Paciarelli, Kazimierz Kutz i inni zaproszeni goście. Szczególnym wydarzeniem tej sekcji będzie premierowy pokaz filmu „Intensywność patrzenia” Andrzeja Sapiji o klasyku polskiego kina, Kazimierzu Karabaszu, uhonorowanym w tym roku tytułem doktora honoris causa PWSFTviT. Sam o sobie Kazimierz Karabasz napisał przed laty: Im dłużej w tym zawodzie pracuję, tym częściej dostrzegam, że zadowolenia i pewnego poczucia sensu tego zajęcia dostarcza mi nie sam film, który realizuję, ale d r o g a, którą przebywam, by go zrobić. „Krystyna M. – szkice do portretu” Kazimierza Karabasza to przykład takiej drogi, wzbogacającej postrzeganie świata i życzliwe patrzenie widzów na ludzi pozornie zwyczajnych. Podobnie jak sekcja Bez fikcji!, także sekcja Hommage à Kieślowski po raz pierwszy od założenia festiwalu kierowana jest przez kuratora. Jest nim znany filmoznawca i profesor hab. UAM Mikołaj Jazdon, autor znaczących publikacji naukowych o sztuce dokumentu i twórczości dokumentalnej m.in. Krzysztofa Kieślowskiego i Kazmierza Karabasza pt. „Kino dokumentalne Kazimierza Karabasza”.

O Czechach i happyterrorze

Projekcje festiwalowe odbywać się będą w opisanym przez Kieślowskiego w jego „Autobiografii” Kinoteatrze ZDROWIE, w sali multimedialnej Laboratorium Kultury Fundacji IN SITU i w kinie plenerowym przed byłym Sanatorium dr. Brehmera. Pokazom towarzyszą spotkania z twórcami i filmoznawcami, krytykami filmowymi, debaty z udziałem reżyserów, scenarzystów, aktorów, montażystów i producentów prezentowanych filmów oraz z przyjaciółmi Kieślowskiego, wśród których w tym roku będą m.in. Krzysztof Zanussi, Andrzej Titkow i Piotr Jaxa. Panel dyskusyjny „Remanent kina czeskiego” jest podziękowaniem festiwalu za tegoroczny „Remanent kina polskiego”, który poprowadził Petr Vlcek w ramach 43. Edycji Summer Film School w Uherske Hradiste z Maciejem Pieprzycą, Adamem Krukiem, Włodzimierzem Niederhasuem i Dorotą Paciarelli. Rozmowa o kinie czeskim dedykowana jest cenionej na całym świecie czeskiej poezji codzienności i próbą znalezienia odpowiedzi na pytanie, jakie jest dzisiaj młode kino czeskie.

W ramach drugiego Forum im. Krzysztofa Kieślowskiego, będącego miejscem debat o społecznych i kulturowych przemianach zachodzących w Europie, socjolog kultury Tomasz Kozłowski, kierownik Katedry Filmu i Nowych Mediów poznańskiego Collegium Da Vinci, eseista miesięcznika „Odra”, rozmawiać będzie z Krzysztofem Piesiewiczem, Kazimierzem Kutzem i zaproszonymi gośćmi o obszarach protestu nowego pokolenia, happyterrorze, jego skutkach i próbach wyzwolenia się od niego za pomocą wiary, działalności publicznej, twórczości i humoru.

Jak co roku gościem festiwalu będzie pani Maria Kieślowska, żona Krzysztofa Kieślowskiego, która od roku 2011 sprawuje patronat honorowy nad festiwalem.

Szczegółowy program wydarzenia już wkrótce. Lista gości: