12.08.2018 07:00 | Źródło: Dane liczbowe - Wikipedia

Okiem fotografa przyrody: Jezioro Mietkowskie dla ludzi i ptaków (FOTO)

GALERIA

Na letniej liście naszych regionalnych zbiorników wodnych nie mogło zabraknąć największego, na największej rzece w okolicy. Jest to miejsce niezwykłe, bardzo cenione przez ludzi z kilku powiatów, ale jeszcze bardziej cenione przez ptaki z różnych regionów Europy i świata. Odpoczywając, szanujmy ich spokój.

40 kilometrów od nas – trochę liczb

Jezioro Mietkowskie (Zalew Mietkowski, rzadziej zwane też Jeziorem Domanickim) to największy w województwie dolnośląskim zbiornik wodny. Jest jeziorem zaporowym na rzece Bystrzycy. Geograficznie położone jest na Równinie Świdnickiej, na terenie Parku Krajobrazowego Dolina Bystrzycy. Ma powierzchnię 9,29 km² i pojemność 65 mln m³ (według niektórych danych – do 70,5 mln m³) oraz maksymalną głębokość 13 metrów. Budowę zapory rozpoczęto w 1974, a wypełnianie zbiornika zakończyło się w 1986 roku. Ziemno-betonowa zapora ma długość 3,2 km i wysokość 17 m. Jezioro pełni funkcję zbiornika retencyjnego i żwirowni, co miejscami pogłębia dno. Woda zniknęła dwa razy - w roku 2007 i 2011, kiedy zbiornik remontowano.

W miejscowości Borzygniew znajduje się kąpielisko strzeżone z plażą i wypożyczalnią sprzętu wodnego. Plaża jest także w Maniowie, są i inne "dzikie" plaże. Niestety, niemal każdego roku ktoś traci życie w wodach zbiornika, często wskutek nieostrożności. Rok temu spadł tam z materaca 19-latek. Mimo tego każdego lata przyjeżdżają tam setki osób spragnionych kąpieli.

A kto tam mieszka i żeruje?

- To miejsce wyjątkowe, szczególne, a nieszanowane przez ludzi. Obszar ochronny, ale tablice są demontowane i nawet kradzione. Są na szczęście bojki ograniczające dopływanie do wysp, gdzie w okresie lęgowym mają swoje kolonie mewy i rybitwy, i powinny mieć spokój – mówi przyrodnik i fotograf Krzysztof Żarkowski. Ale Mietków to nie tylko stada swojskich mew. To prawdziwy port lotniczy, jedno z bardzo ważnych miejsc na Dolnym Śląsku, tu przecinają się szlaki migracji dużych ptaków wędrownych. Nie tylko różnorodnych gęsi i kaczek.

Rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 5 września 2007 r. został wyznaczony obszar specjalnej ochrony ptaków "Zbiornik Mietkowski PLB020004" o powierzchni 1193,9 ha. Stwierdzono tu występowanie czterech gatunków ptaków z Polskiej Czerwonej Księgi i ośmiu gatunków z załącznika nr 1 dyrektywy ptasiej. Lęgi odbywają tu ohar, mewa czarnogłowa, rybitwa białoczelna, rybitwa rzeczna i sieweczka rzeczna. Na Jeziorze Mietkowskim odpoczywają w okresie wędrówek gęsi zbożowe, których stada dochodzą do 64 500 osobników.

Jeśli zbiornik nie zamarznie zimą, pozostaje tu 7000–9000 osobników. Stada gęsi białoczelnych liczą do 5000 ptaków. Licznie występuje też krzyżówki. Latem i jesienią, gdy odsłoni się błotniste dno, przybywają ptaki wodno-błotne, których stada mogą sięgać 20 000 osobników. W ich skład wchodzi łęczak, batalion i kulik wielki. Na nocleg zlatują mewy: śmieszka, mewa białogłowa i mewa siwa.

To kulik wielki:

- Są też płatkonogi szablodziobe, szczudłaki, jest też lęgowy bielik, a na zimę zlatuje się tu kilkanaście bielików, interesują się martwą zwierzyną leżącą na lodzie. Ważne są też gatunki ptaków siewkowatych, na przykład biegusy krzywodziobe, migranci z Arktyki i Syberii, które tu odpoczywają i żerują kilka dni, po czym lecą dalej – mówi Krzysztof Żarkowski, który ma w głowie kalendarz tych ptasich rejsów. Mietków to istotny punkt na mapie niejednego ptaka, podobnie jak jeziora Otmuchowskie, Nyskie, czy Turawskie. To płatkonogi:

Cztery pory roku ptaków i nie-ptaków

- Zbiornik jest oblegany i zimą, w okresie migracji gęsi, i latem – to wielkie lęgowisko mew: siwej, śmieszki, białogłowej, dwóch gatunków rybitw, w tym prześlicznej rybitwy białoczelnej. Jest ona wielkości jerzyka, żywi się drobnymi rybkami. Są też rybitwy rzeczna i czarna, nie lęgną się tutaj, ale można zobaczyć młode osobniki tegoroczne w drodze na południe. Są też i rybołowy z rodziny jastrzębiowatych, które nurkują polując na duże ryby. Jesień to czas przelotów, bardzo interesujący dla ornitologów, a zimą niezależnie od tego, czy woda zamarznie, czy nie, jest tu cała plejada gatunków, które się przemieszczają – wylicza przyrodnik. To rybitwa białoczelna:

I byłoby dobrze, gdyby nie to, że ludzie nie zawsze są gościnnymi gospodarzami zbiornika. Puszczają głośno muzykę, co ptaki bardzo denerwuje, śmiecą, co może im mocno zaszkodzić, niektórzy żeglarze i wędkarze je płoszą w ich ostojach, a są też zbyt namiętni fotografowie ptaków, którzy najchętniej robiliby zdjęcia siedząc w ich gniazdach. Na jeziorze o tej porze roku jest mnóstwo ptaków i mnóstwo ludzi. To biegusy krzywodziobe:

- Są zakazy, ale znaki często są połamane i brak stałych służb, które by dyscyplinowały śmiecących, jeżdżących na quadach i motocyklach motocrossowych. Wszystkie ptaki uciekają, słysząc ten hałas i echo – stwierdza Krzysztof Żarkowski. - Apelowałbym do wszystkich, żeby zostawiać auta na parkingach, nie rozjeżdżać brzegów i nie parkować po krzakach, tym bardziej, że zdarzają się kradzieże.

Fotograf przypomina też, że żeby robić zdjęcia ptakom, należy się stosownie zachowywać, używać pływadełek i kombinezonów maskujących, żeby ich nie stresować. Fotografowanie w pobliżu gniazd to już przeszłość, w XXI wieku tego się już po prostu nie robi. Wystraszony ptak porzuca swój lęg i młode giną.

A to bekas kszyk: