Za twórcę matur uważa się Karla Abrahama von Zedlitz, pruskiego ministra stanu i sprawiedliwości, a wcześniej prezydenta rządu śląskiego. W 1788 roku opracował on egzaminy, pozwalające na dalszą edukację na uczelniach uniwersyteckich. To jemu dzisiejsi abiturienci zawdzięczają odbywające się właśnie egzaminy.




Karl von Zedlitz urodził się 4 stycznia 1731 roku w Czarnym Borze (niem. Schwarzwaldau), ukończył Szkołę Rycerską w Brandenburgu, następnie został członkiem najwyższego trybunału w Berlinie. W roku 1770 został Ministrem Sprawiedliwości, a w rok później Ministrem do Spraw Kościoła i Szkolnictwa. Zasłynął jako autor i krzewiciel idei i koncepcji rozwoju pruskiego szkolnictwa, szczególnie średniego. Był jednym z najwybitniejszych pruskich ministrów.
Do szkół wprowadził nowy, ulepszony typ nauczania i lepsze metodycznie podręczniki, zgodnie z założeniami Fryderyka Wielkiego. Król pragnął bowiem, aby w szkołach zerwano z mechanicznym i bezmyślnym wkuwaniem niepotrzebnych i zbędnych informacji, na rzecz kształcenia umiejętności myślenia i kształtowania własnego charakteru. Zedlitz, wypełniając królewskie wskazania, przyczynił się ostatecznie do przestawienia pruskiej oświaty na nowe, neohumanistyczne i oświeceniowe tory.




Dokonał istotnego przełomu, wprowadzając zaledwie w ciągu dwóch dekad średnie szkolnictwo Prus w europejski krąg elit. Zedlitz był także reformatorem Akademii Rycerskiej w Legnicy, a po utracie stanowiska ministra, w latach 1788-1789, również jej dyrektorem. To właśnie w pierwszym roku jego rządów w legnickiej akademii pisany był po raz pierwszy egzamin dojrzałości.

Karl Abraham von Zedlitz zmarł 18 marca 1793 r. w Cierńczycach (niem. Kapsdorf), wsi położonej obecnie w gminie Kąty Wrocławskie. Ostatnie lata swego życia minister spędził w Walimiu, w odziedziczonej posiadłości, dlatego też został pochowany w krypcie kościoła pod wezwaniem świętej Jadwigi w Walimiu. Dokonania reformatora przypomniano w 2014 roku, kiedy jego zmumifikowane ciało zostało odkryte w krypcie przez grupę eksploratorów, w tym lokalnego pasjonata historii - Łukasza Kazka. 



fot. Elżbieta Węgrzyn, Wikipedia

oprac. ELW