Nowe Miasto czyli nowa wersja miasta Wałbrzych (FOTO)

Joseph Herman Stübben urodził się 10 lutego 1845 roku w Grevenbroich (Hülchrath), a zmarł 8 grudnia 1936 roku we Frankfurcie. Był niemieckim architektem i urbanistą. Znany jest jako projektant planów ogólnych miast i dzielnic mieszkaniowych. W latach 60. XIX wieku studiował w Bauakademie w Berlinie. W późniejszych latach dostał angaż jako miejski architekt w Akwizgranie i Kolonii. W 1904 roku pełnił funkcję kierownika Królewskiej Komisji Rozbudowy Urbanistycznej Miasta Poznania tworząc założenie Dzielnicy Cesarskiej. Projektował też założenia urbanistyczne takich miast jak Antwerpia, Bazylea, Lyon czy Warszawa. Jego dzieł architektonicznych jest tak naprawdę niewiele – kilka kościołów, port w Kolonii i most nad rzeką Wazerą, niedaleko Fürstenbergu.



Dla wałbrzyszan najważniejszym projektem Stübbena jest założenie urbanistyczne z 1905 roku dzielnicy Nowe Miasto, ówcześnie Neustadt. Do tego zadania wybrano najwybitniejszego urbanistę tamtych czasów, dlatego projekt został zlecony właśnie Stübbenowi. Jak sama nazwa wskazuje, Nowe Miasto miało być nową dzielnicą mieszkaniową, ale także niezależną strukturą miejską zawierającą główne funkcje usługowe, jak szkoła czy sklepy. Szybko rozwijające się miasto potrzebowało nowych terenów pod zabudowę. W tym celu nabyto część dóbr ziemskich w Starym Zdroju, prywatną parcelę fabryki papierosów oraz masywu Wzgórza Parkowego.




Nowe Miasto to swobodnie wpisana w topografię terenu aranżacja urbanistyczna. Sieć głównych dróg została oparta na już istniejącej, jedynie została uregulowana. Plan był o kompozycji otwartej. W kierunku zachodnim, północnym i wschodnim, ponieważ przewidywano dynamiczny rozwój miasta. Budowane parcele miały być przeznaczone dla trzech klas budowlanych obiektów mieszkalnych. Urbanista zaproponował także układ zieleni dwóch projektowanych placów – Powstańców Warszawy (Blücher Platz) i pl. Konstytucji 3 Maja (Herrmann Platz – pierwotną nazwę wzięto od pobliskiego szybu kopalni).



Zabudowa tego ostatniego to głównie secesyjne, ale też neogotyckie kamienice o bogato zdobionych elewacjach. Ulicę Piłsudskiego, stanowiąca główną oś dzielnicy, zaprojektowano jako wysadzaną drzewami aleję.



Chcąc zobaczyć ciekawe kamienice, warto przejść się ul. Fredry, gdzie po lewej stronie miniemy budynki dekorowane płaskorzeźbami z wizerunkami fauny sudeckiej oraz po drugiej stronie kamienicę wyróżniającą się historycznymi drzwiami i niemieckim orłem z lat 30. nad nimi.

Kolejnym interesującym miejscem są budowle przy ul. Kazury dekorowane sgraffitami przedstawiającymi sceny pracy na roli i baśni ludowych na mocno wysuniętych ryzalitach podpartych kolumnami.

Znajdujący się przy ul. A. Struga budynek szkolny im. Wojsk Ochrony Pogranicza wyróżnia podwójna funkcja – tajnego szpitala. Z kolei fasadę monumentalnego gmachu I LO przy ul. Paderewskiego zdobią figury dłuta artysty Hermana Duboisa. W obręb Nowego Miasta wchodzi również stadion Górnika Wałbrzych wybudowany w 1925 roku i nazistowskie Mauzoleum Dumy, Chwały i Siły z 1939 roku.




Nel Prorok/(red)
Fot. użyczone (LOT AW/Nel Prorok), Magdalena Sakowska, Elżbieta Węgrzyn


FOTO:

Nowe Miasto kojarzy się nierozerwalnie z budynkiem szkoły



Gmach I LO przy ul. Paderewskiego zdobią figury dłuta Hermana Stübbena




Interesującym miejscem są budowle przy ul. Kazury dekorowane sgraffitami przedstawiającymi sceny pracy na roli i baśni ludowych



Zobacz też:
Nowe Miasto: poznajcie nową wersję placu i dwóch ulic (FOTO)
Nowe Miasto – baśnie, zwierzęta, kaprysy historii (FOTO)
Mauzoleum w Wałbrzychu: Czy wszystko o nim wiemy?
Wałbrzych: Stacja Mauzoleum i inna, która nie powstała

Wałbrzych i jego szpitale: nadziemne, tajne i podziemne (FOTO)

Artykuł ukazał się na łamach tygodnika "WieszCo" - pełny numer tygodnika do pobrania w formacie PDF na stronie www.wieszco.pl