Wałbrzych: pojawią się nowe zabytki?
Karty, dotacje... i gacki
Jak mówi Maria Ptak, kierownik wałbrzyskiej delegatury Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków we Wrocławiu, lista zabytków jest płynna, co roku pojawiają się nowe, które z czasem zyskały odpowiednie walory, by trafić najpierw do wykazu, a potem do rejestru zabytków. – W tym roku wnioskujemy o opracowanie kart ewidencyjnych dla dwóch obiektów z terenu miasta Wałbrzych. To budynek przy Browarnej 3, w którym mieści się przychodnia zdrowia, w stylu uproszczonego neoklasycyzmu z elementami ekspresjonizmu i komenda policji przy ul. Mazowieckiej 2. Bierzemy pod uwagę także inne obiekty – mówi konserwator.
Bo przyszły zabytek, zanim zostanie kandydatem do tego tytułu, musi mieć wyrobioną specjalną kartę, która zawiera jego dane i uzasadnienie, dlaczego zasługuje na wpis do rejestru zabytków. Wykonanie karty trwa pół roku, potem są one wciągane do ewidencji wojewódzkiej i w kolejnym roku rusza procedura wpisu, a ona trwa do 3 miesięcy, jeśli nie ma opóźnień.
Przeważnie kartę taką zaczyna się tworzyć z urzędu, choć zabytek może zostać wpisany do wykazu a potem rejestru zabytków także na wniosek właściciela, co nie zdarza się często. Jak mówi Maria Ptak, właściciele na ogół obawiają się, że będą odtąd musieli konsultować z konserwatorem zabytków każdy remont czy wymianę okien, a nie zawsze są świadomi tego, że z posiadaniem zabytku są związane korzyści takie, jak dotacje na remont z różnych źródeł – od ministerstwa kultury po gminę. Dotacje są czasem z dość nieoczekiwanych źródeł.
- Na przykład ze środków przeznaczonych na ochronę przyrody, jeśli na strychu danego obiektu zamieszkały nietoperze. Tak było w przypadku wapienników w okolicach Stronia Śląskiego i barokowej kapliczki św. Antoniego w Gorzanowie. A w Ziębicach mieliśmy gacki na strychu kamienicy przy ulicy... Gacka – mówi Maria Ptak.
Szczawno-Zdrój, Andrzejówka, Harcówka. I park
W roku 2016 wałbrzyska delegatura otrzymała kilka wniosków o wpis od właścicieli zabytków z całego swojego rejonu, w którego skład wchodzi 5 powiatów. Wnioskowano między innymi o wpisanie do rejestru Mauzoleum Hohenzollernów w Kamieńcu Ząbkowickim, kościoła klasztornego w Ząbkowicach Śląskich, ale także obiektów ze Szczawna-Zdroju: budynku dawnej pralni i kotłowni przy ul. Sienkiewicza 2 i budynku sanatoryjnego Korony Piastowskiej przy ul. Wojska Polskiego 1, w którym niegdyś mieścił się hotel rodziny Gerharta Hauptmanna.
Wpisu dokonuje się także wtedy, kiedy zabytkowemu obiektowi grozi ruina lub wyburzenie, albo w inny sposób jego byt jest zagrożony - wtedy jest to wpis interwencyjny.
- Oba obiekty wałbrzyskie, na Browarnej i Mazowieckiej, zasługują według nas na wpisanie na listę zabytków nie dlatego, że są zagrożone, ale dlatego, że mają unikatowe wartości. Z urzędu złożyliśmy też wniosek o wpisanie do wykazu zabytków schroniska górskiego Andrzejówka w Rybnicy Leśnej należącego do PTTK. Jego karta została już sporządzona, tu również nie ma stanu zagrożenia, ale obiekt przedstawia dużą wartość historyczną i kulturową, ponieważ stale pełni swoją funkcję pierwotną. Teraz myślimy o opracowaniu karty ewidencyjnej schroniska Harcówka, bo takie schronisko na terenie miasta to ewenement w skali kraju. Schronisko jest już w wykazie zabytków, należy do PTTK – mówi Maria Ptak. Kto wie, może to pomoże w ożywieniu tego obiektu?
Nie tylko budynki otrzymują karty. Wniosek o stworzenie tego dokumentu wpłynął także w sprawie parku na Rusinowej o powierzchni około 23 hektarów. Park ma zostać objęty rewitalizacją, o czym pisaliśmy niedawno: PARK NA RUSINOWEJ - BĘDĄ ZMIANY (FOTO).
W Wałbrzychu objętych ochroną konserwatora zabytków jest ponad 2000 obiektów, figurujących w rejestrze i wykazie, przede wszystkim w dzielnicach Śródmieście, Nowe Miasto, Biały Kamień, Sobięcin, Stary Zdrój, Podgórze, Glinik. Gdzieniegdzie rewitalizacją objęte są większe obszary: fragmenty ulic, zabudowy, podwórka. – Na pewno jeszcze jest wiele pracy przed nami. W ramach Aglomeracji Wałbrzyskiej są przewidywane kompleksowe remonty dachów i elewacji zabytkowych budynków nie tylko w Wałbrzychu, także w Boguszowie-Gorcach i Głuszycy – mówi kierownik wałbrzyskiej delegatury.
Czytaj też:
WAŁBRZYCH I OKOLICE: DRAMATYCZNE LOSY ZABYTKÓW
KTÓRE ZABYTKI DOFINANSUJE MARSZAŁEK?
SĄ ŚRODKI NA DALSZE RATOWANIE GRUNWALDU
ZAMEK GRODNO I NIEDŹWIEDZICKIE FRESKI Z DOFINANSOWANIEM
KTÓRE ZABYTKI DOSTANĄ DOTACJE KONSERWATORA?
Tekst: Magdalena Sakowska
Foto: Elżbieta Węgrzyn, Magdalena Sakowska
Napisz komentarz
Komentujesz jako: Gość Facebook Zaloguj