Mauzoleum Hochbergów – ruszył ostatni etap remontu (ZDJĘCIA)

W turkusowym świetle

Podobno po raz ostatni krypta tonie w grobowych ciemnościach – kiedy zostanie usunięta ziemia ze wszystkich dziewięciu świetlików obok mauzoleum, znów rozświetli ją turkusowy blask, bo w takim kolorze są ich szyby. Nie wiadomo na razie, czy wszystkie szklane okienka przetrwały zawieruchę historii. Prace już trwają, ale jeszcze nie na terenie budowli.

- Zaginęła jedna z dwóch ozdobnych metalowych barier przy zejściu do krypty – w tej chwili wykonywana jest jej rekonstrukcja, a druga zachowana krata jest odnawiana – mówi Bogdan Rosicki, specjalista od spraw turystyki w zamku Książ.

Niestety nie będzie odtworzony mechanizm sterujący platformą, na której trumny zjeżdżały w dół do krypty. – Będziemy demonstrować tę konstrukcję w postaci złożonej, inaczej turyści nie mogliby zejść schodami na dół. Mechanizm zostanie przykryty kratą i będzie można go oglądać od góry – tłumaczy Bogdan Rosicki.

W najbliższych dniach plan prac obejrzy konserwator zabytków i podejmie decyzję w kilku ważnych kwestiach, na przykład, czy uszkodzona posadzka krypty ma być odtworzona z zachowanych elementów czy po prostu odbudowana przy użyciu innego kamiennego materiału.

Zbezczeszczony grobowiec

Obiekt przez kilkadziesiąt lat po wojnie stał w parku kompletnie zdewastowany, będąc miejscem wycieczek i randek mieszkańców Szczawienka i nie tylko. Do krypty chadzali oni za potrzebą... Na szczęście zwłoki leżących w krypcie członków rodziny von Pless zostały tuż po wojnie ekshumowane i powtórnie pochowane na cmentarzu ewangelickim w dzielnicy Szczawienko. Jednak pod koniec lat 70-tych cmentarz został zrównany z ziemią i powstała na nim ulica de Gaulle’a. W tym samym czasie wreszcie zamknięto mauzoleum i zabezpieczono okna, a w 1987 roku wpisano obiekt do rejestru zabytków.

W krypcie o przybliżonych wymiarach 15 na 15 metrów znajdują się sarkofagi księcia Jana Henryka XI von Pless, teścia Daisy oraz jego dwóch żon: Marii i Mathildy. Jest też zniszczony nagrobek pierworodnej córki księżnej Daisy i Jana Henryka XV, zmarłej bezimiennie w wieku 2 tygodni, a urodzonej 25 lutego 1893 roku. Podczas prac przygotowujących kryptę do remontu odnalazły się fragmenty płyty nagrobnej z datami. Natomiast Konrada, 4-letniego chłopca urodzonego w drugim małżeństwie księcia Jana Henryka XV z Hiszpanką Clothildą (która zdradzała męża z jego najmłodszym synem Bolkiem) pochowano obok mauzoleum i jest wymieniony na pamiątkowej tablicy przy jego drzwiach.

 
To nie było ostatnie miejsce spoczynku Daisy

W mauzoleum od pogrzebu 3 lipca 1943 roku do kwietnia 1945 roku spoczywały też zwłoki księżnej Daisy. Na wieść, że nadciąga Armia Czerwona, której specjalnością jest rozbijanie sarkofagów, strzelanie do zwłok, obwożenie ich na taczkach i upiorne tańce z nimi (za co niektórzy płacili życiem umierając z powodu zatrucia) zamkowa służba zabrała trumnę (sarkofagu nie było) i pochowała w pobliżu mauzoleum. Tam niestety została ona odnaleziona – w oczy plądrującym Sowietom rzuciła się świeżo skopana ziemia – i roztrzaskano ją w poszukiwaniu kosztowności. Zatem zwłoki ponownie zostały ukryte, tym razem w grobowcu ogrodnika Scholza na cmentarzu ewangelickim. Co stało się z cmentarzem – już wiemy.

W latach 2013-2014 mauzoleum zostało odbudowane, pozostała renowacja krypty, bo odnowiono wtedy tylko jej strop i schody. Planowany koszt obecnych prac to około 70 000 zł, pochodzą one ze środków własnych zamku. Po ich wykonaniu mauzoleum będzie już gotowe i w następnych latach będą wykonywane na bieżąco tylko drobne prace w miarę konieczności.

- Jeśli wszystko pójdzie zgodnie z planem, pierwsi turyści zobaczą wnętrze krypty już na wiosnę przyszłego roku i będzie ona atrakcją jednej z tras specjalnych – mówi Bogdan Rosicki. Krypta od czasu zamknięcia nigdy jeszcze nie była udostępniana zwiedzającym.

Więcej o mauzoleum jako Letnim Pawilonie tutaj:
O OGRODACH, MAUZOLEUM HOCHBERGÓW I NIESZCZĘŚLIWYCH ZABYTKACH

Czytaj też:
ZAPOMNIANY ZABYTEK Z WĄWOZU KSIĄŻ
MA FANTAISIE - ODBUDOWAĆ ZAPOMNIANĄ REZYDENCJĘ KSIĘŻNEJ DAISY?
KSIĘŻNA DAISY: PROJEKT HEIDELBERG: DZIKA GÓRSKA REZYDENCJA
NOWA KSIĄŻKA O DAISY VON PLESS - TAJEMNICE PIĘKNEJ ARYSTOKRATKI
FONTANNA DONATELLA, CZYLI JAK HISTORIA NABIŁA NAS W BUTELKĘ.
WIELKA TURYSTYCZNA ATRAKCJA W KSIĄŻU JUŻ ZA ROK?
POŁĄCZENIE KOLEJOWE WAŁBRZYCH SZCZAWIENKO - ZAMEK KSIĄŻ
NOWE ODKRYCIE W ZAMKU KSIĄŻ!
CZY WIDAĆ ŚWIATEŁKO W KSIĄŻAŃSKIM TUNELU
ZAMEK KSIĄŻ - NAJNOWSZE ODKRYCIE: DOKĄD TERAZ TUNELEM?
PIERWSZA REKONSTRUKCJA HISTORYCZNA W STARYM KSIĄŻU

Tekst i zdjęcia: Magdalena Sakowska