Wałbrzych: Cmentarz Wojenny Armii Radzieckiej [FOTO]

Rzędy nagrobków z surowymi tablicami w prostych alejkach, do tego strzelisty obelisk, a całość okolona lasem, ogrodzona i ledwie widoczna od wałbrzyskiej ul. Moniuszki, głównej drogi wiodącej ku czeskiej granicy. O istnieniu cmentarza przypomina postawiona na skrzyżowaniu z aleją kpt. Józefa Czajkowskiego (dziś nazwa zmieniona na Zacisze) wiodącą ku nekropoli rzeźba żołnierza. To powstały w 1976 roku cementowy monument autorstwa Ryszarda Waldemara Zamorskiego.





Mający swoje początki w XIX wieku szpital na Gaju miał swój wojenny epizod - od maja roku 1945 do maja 1948 roku był administrowany przez wojska radzieckie, które utworzyły w nim szpital wojskowy.

Zgodnie z opisem zawartym na portalu polska.org.: W lazarecie umierali żołnierze, dlatego w pobliżu już 10 maja 1945 roku został założony cmentarz. Chowano na nim żołnierzy zmarłych w wałbrzyskim szpitalu, rannych na terenie całego Dolnego Śląska, szczególnie w okolicach Wrocławia. Trafili tu reż rosyjscy jeńcy wojenni z Kłodzka, Sokołowska oraz Dzierżoniowa, ich prochy trafiły tu po ekshumacji w latach 50. 



Obecnie jest 237 mogił w tym 224 indywidualnych oraz 13 zbiorowych, jednak złożono tu prochy 534 osób, w tym 424 żołnierzy, do tego jeszcze jeńcy wojenni oraz osoby cywilne. Tożsamości części z nich, około setki, mimo wysiłku historyków i pasjonatów nie ustalono.



Do lat 90., nekropolia była dobrze utrzymana, następnie padła ofiarą fali dewastacji i popadła w ruinę. Dopiero w nowym milenium znalazł się sposób na renowację i środki na ten cel. W 2012 roku zniszczony cmentarz zobaczył składający w Polsce oficjalną wizytę  Aleksander Aleksiejew, ambasador Federacji Rosyjskiej w Polsce. Strona rosyjska przekazała na remont za pośrednictwem wojewody ok. 1,3 mln zł, gmina Wałbrzych wyremontowała nawierzchnię alei prowadzącej do nekropoli. Prace trwały od maja do października 2013 roku, a otwarcie odnowionego cmentarza odbyło się 27 listopada. W uroczystości otwarcia uczestniczyli ambasador oraz konsul generalny Federacji Rosyjskiej w Polsce, a także przedstawiciele wałbrzyskiego oddziału Stowarzyszenia Współpracy Polska – Wschód.

Po remoncie bramy wejściowej nie ma już sierpa i młota, pozostały gwiazdy. Gwiazda i napis wrócił też na odnowioną rzeźbę żołnierza strzegącą cmentarną aleję.


Przeczytaj też:
Wałbrzych: Pomnik Rycerski oraz Ofiar Pamięci i Męczeństwa [FOTO]
GÓRNICY UCZCILI PAMIĘĆ TRAGICZNIE ZMARŁYCH KOLEGÓW [ZDJĘCIA]

WAŁBRZYCH: POMNIK KATASTROFY W SZYBACH SIOSTRZANYCH
GRÓB GENERAŁA ŁĄCZYŃSKIEGO

PERŁY WAŁBRZYSKIEJ NEKROPOLII
CMENTARZ ŻYDOWSKI W WAŁBRZYCHU
HISTORIA PEWNEGO POCHÓWKU PRZY ZAMKU KSIĄŻ I DWÓCH EKSHUMACJI
UCZCIJMY PAMIĘĆ OBROŃCY WESTERPLATTE POCHOWANEMU W WAŁBRZYCHU

DZIŚ DZIEŃ WSZYSTKICH ŚWIĘTYCH, JUTRO DZIEŃ ZADUSZNY
WAŁBRZYSKIE CMENTARZE PO ZMROKU
POGORZAŁA - CO NAM MÓWI OPUSZCZONY CMENTARZ
ROCZNICA NIGDY NIE WYJAŚNIONEJ ZBRODNI

oprac. i fot. Elżbieta Węgrzyn
Dane liczbowe za: https://dolny-slask.org.pl/543684,Walbrzych,Cmentarz_zolnierzy_Armii_Radzieckiej.html (Autor opisu: Krzysztof Kobusiński)